در شكايات ممكن است هزينه‌هاي دادرسي به قدري باشد كه از عهده پرداخت شخص خواهان يا شاكي خارج باشد و نتوانند هزينه مذكور را پرداخت كنند، كه در اين حالت، موضوع اعسار از هزينه‌هاي دادرسي مطرح مي‌شود. با مجله حقوقي دلتا همراه باشيد.
فردي كه به ديگري بدهكار است بايد در مهلت تعيين شده از عهده تعهد يا تعهدات خود برآيد. اما گاهي ممكن است شرايطي براي فرد متعهد ايجاد شود كه نتواند تعهدات خود را انجام دهد. يكي از اين شرايط كه بدهكار با بوجود آمدن نمي‌تواند از عهده تعهدات خود برآيد، اعسار است. در مجله دلتا به بررسي اعسار از پرداخت بدهي ، انواع و شرايط تحقق آن پرداخته شده است.
اعسار از پرداخت بدهي
اعسار در لغت به معناي نيازمند شدن و تنگ دست گرديدن است. در اصلاح حقوقي ناتواني مالي افراد از پرداخت بدهي يا مبلغي كه در دادگاه به پرداخت آن محكوم شده‌اند و يا هزينه دادرسي غير تجارتي را اعسار مي‌گويند. بنابراين اگر افراد غير تاجر به دليل عدم دارايي، نتوانند بدهي‌هاي خود را بپردازند، آن‌ها را معسر و آن حالت را اعسار مي‌گويند.
انواع اعسار
اعسار به دو صورت مطلق و نسبي وجود دارد. در ادامه هر يك توضيح داده شده است.
اعسار مطلق چيست ؟
اعسار مطلق وقتي است كه شخص به طور كامل از پرداخت مبلغي كه به آن محكوم شده (محكوم به) يا هزينه دادرسي عاجز و ناتوان بوده و يا در حال حاضر هيچ گونه دسترسي به اموال و دارايي خود ندارد. و نيز تفاوتي نمي‌كند پرداخت مبلغ به صورت يكجا باشد و يا به صورت اقساط تعيين شود. به عبارت ديگر شخص بدهكار، خود را در وضعيتي معرفي مي‌كند كه مالي و اموال يا شغلي ندارد. بنابراين تقاضاي صدور حكم به اعسار مطلق خود را دارد كه در نتيجه آن، حتي به صورت اقساط نيز موظف به پرداخت بدهي نيست. اما هرگاه مالي از او بدست آيد با معرفي طلبكار، قابل توقيف است.
اعسار نسبي
چنانچه فرد به طور يكجا تمكن پرداخت محكوم به و يا هزينه دادرسي را نداشته باشد ولي قادر به پرداخت قسطي آن باشد، به چنين فردي معسر نسبي گفته مي‌شود.
شايان ذكر است كه در اغلب دعاوي اعسار، فرد ادعا مي‌كند قدرت پرداخت يكجاي بدهي را ندارد اما با توجه به قدرت كار كردن و درآمد ماهانه‌اي كه دارد، مي‌تواند بصورت قسطي بدهي‌اش را پرداخت كند. كه به تشخيص دادگاه شخص بايد قسمتي از بدهي بصورت پيش پرداخت مي‌شود و مابقي را در طي مدت معيني بصورت اقساطي پرداخت كند. به طور مثال اعسار از پرداخت يكجاي مهريه زن توسط مرد كه دادگاه خانواده طبق قوانين و مقررات، مرد را محكوم به پرداخت تعدادي سكه بصورت يكجا مي‌كند و سپس بايد بصورت اقساطي در قالب نيم سكه يا تمام سكه باقي بدهي خود را به دليل مهريه قانوني همسر به او بپردازد.
هزينه‌هاي دادرسي شامل چه مواردي مي‌شوند؟
طلق قانون، منظور از هزينه دادرسي عبارت است از :
۱. هزينه برگههايي كه به دادگاه تقديم مي‌شود.
۲. هزينه قرارها و احكام دادگاه
۳. هزينه‌هايي مانند هزينه تمبر، دستمزد كارشناس، هزينه اجراي قرار معاينه، تحقيقات محلي و …جزء هزينه دادرسي محسوب مي‌شوند.
بايد در نظر داشت كه در شكايات ممكن است هزينه‌هاي مذكور به قدري باشد كه از عهده پرداخت شخص خواهان يا شاكي خارج باشد و نتوانند هزينه مذكور را پرداخت كنند، كه در اين حالت، موضوع اعسار از هزينه‌هاي دادرسي مطرح مي‌شود. شايان ذكر است كه هزينه‌هاي دادرسي از جمله راه‌هاي تامين بودجه مملكتي هستند.
مطلب پيشنهادي : براي آشنايي بيشتر با نحوه اعتراض به رأي دادگاه مطلب “اعتراض به راي دادگاه ؛ چرا و چگونه؟” را مطالعه كنيد.
چرا ارث زنان نصف مردان است؟