ضمان در لغت به معناي قبول كردن، پذيرفتن، برعهده گرفتن بدهي و وام ديگري است و در صورتي كه شخص به عهد خود وفا نكند و دين خود را نپردازد ضامن موظف به پرداخت خسارت است . در مجله دلتا به تعريف عقد ضمان ميپردازيم و همچنين شرايط و چگونگي استفاده از آن را بررسي خواهيم كرد.
عقد ضمان چيست؟
عقد ضمان عبارت است از اينكه شخصي مالي را كه بر عهده شخص ديگري است به عهده بگيرد. و متعهد شود كه بدهي و دين آن فرد را ميپردازد. در اصطلاح حقوقي به شخصي كه متعهد به پرداخت بدهي ديگري شده است ضامن، گفته مي‌شود. بنابراين با توجه به تعريف ذكر شده براي تحقق عقد ضمان، بايد يك شخص در برابر طلبكار تعهد كند كه بدهي و قرض بدهكار را ميپردازد و اين تعهد مورد قبول طلبكار واقع شود. البته به نكتهاي كه بايد توجه كرد اين است كه تعهد ضامن به صورت يك شرط از قبل تعيين شده نباشد. يعني طوري نباشد كه ضامن شرط كرده باشد كه اين تعهد را انجام دهد.
چه تعهداتي را نمي‌توان ضمانت كرد؟
تعهدات غير مالي مانند تمكين، حضانت فرزند، سكونت مشترك با همسر را نمي‌توان ضمانت كرد، زيرا اين تكاليف قابل انتقال به عهده شخص ديگري تحت عنوان ضامن نيست. عقد ضمان ميان ضامن و طلبكار منعقد مي‌شود و بايد هر دو طرف به آن توافق داشته باشند. بنابراين ضمان متعهد شدن ضامن به مالي است كه در ذمه و عهده شخص بدهكار است و همچنين در عقد ضمان احتياج به ايجاب ضامن دارد و ايجاب به هر لفظي كه از نظر عرفي دلالت بر تعهد كند، مورد قبول است.
ضمان عقدي تبعي است
عقد ضمان تبعي است يعني ضامن در صورتي متعهد مي‌شود كه بدهكار بدهي و ديني به طلبكار داشته باشد. ضمان در صورتي صحيح است كه بدهي كه مورد ضمانت است موجود و مشروع بوده هر چند كه احتمال از بين رفتن بدهي باشد. مانند عقد بيع كه در اين گونه معاملات وجود بدهي قطعي نيست و احتمال فسخ معامله وجود دارد ولي اين امر مانع تحقق ضمان نيست و ضامن مي‌تواند بدهي شخص بدهكار و ضمانت وي را بر عهده بگيرد.
عقد ضمان از عقود مسامحه است
هدف از عقد ضمان اين است كه مشكلات بدهكار برطرف شود و ضامن به منظور كاستن از فشار طلبكار به بدهكار تعهد مي‌كند كه به‌جاي او بدهي را بپردازد. يعني هرگاه شخص، ضامن فردي مي‌شود، در واقع قبول مي‌كند كه به‌جاي او مديون باشد و طلبكار نتواند مزاحم او شود. با وجود اين، ضمان تعهد است و طرف هاي قرارداد ضمانت بايد معين شوند، و همچنين موضوع بدهي و طلبكار آن نيز بايد مشخص باشند. در غير اين صورت اين عقد منعقد نميشود.
ضمان از نفقه زوجه به چه معناست؟
قانونگذار در حقوق مدني ايران، براي زن نفقه قائل شده است البته در صورتي كه عقد ازدواج به صورت دائم منعقد شود. بنابراين در عقد دائم نفقه زن به عهده شوهر است و در مواردي كه ازدواج به صورت موقت منعقد مي‌شود، نفقه واجب و لازم دانسته نشده است. طبق اين امر زن در هر حال مي‌تواند براي نفقه گذشته خود به دادگاه دادخواست بدهد. و به اين نكته بايد توجه داشت كه نفقه و مهريه زن به عنوان طلب ممتاز بوده و در صورت ناتواني يا ورشكستگي شوهر، زن مقدم بر ساير طلبكاران خواهد بود. با استناد به قانون مي‌توان گفت كه تعهد شوهر به انفاق خانواده همچون دين بر عهده او باقي مي‌ماند.
شرايط از بين رفتن تعهد ضامن چيست؟
گاهي ضامن در ميانه راه از تعهد خود پشيمان مي‌شود و قصد دارد كه از ضمانت خود صرف نظر كند. در اين مورد بايد توجه داشت كه ضمان عقدي لازم است و هيچ يك از طرف ها نمي‌توانند آن را فسخ كنند. راه‌هاي انحلال اين عقد عبارتند از :
- ضامن و طلبكار با توافق مديون اصلي آن را اقاله كنند.
- اگر در قرارداد اصلي، ضامن حق فسخ را براي خود شرط كرده باشد دليل موجهي براي برهم زدن عقد فراهم كرده است.
- مي‌توان شرط كرد كه در مدت معيني براي ضامن اختيار فسخ وجود داشته باشد. در اين صورت ضامن در مهلت مقرر مي‌تواند آن را فسخ كند.
- تخلف از شرايط عقد، يعني اگر در عقد ضمانت شرطي به نفع ضامن وجود داشته باشد كه طلبكار آن را نقض كند، ضامن حق فسخ خواهد داشت.
- طلبكار در صورتي كه در هنگام انعقاد عقد ضمان به ناتواني مالي ضامن جاهل باشد مي‌تواند با فسخ قرارداد، جلوي بروز مشكلات بزرگتر را بگيرد.
ضمان در لغت به معناي قبول كردن، پذيرفتن، برعهده گرفتن بدهي و وام ديگري است و در صورتي كه شخص به عهد خود وفا نكند و دين خود را نپردازد ضامن موظف به پرداخت خسارت است . در مجله دلتا به تعريف عقد ضمان ميپردازيم و همچنين شرايط و چگونگي استفاده از آن را بررسي خواهيم كرد.
عقد ضمان چيست؟
عقد ضمان عبارت است از اينكه شخصي مالي را كه بر عهده شخص ديگري است به عهده بگيرد. و متعهد شود كه بدهي و دين آن فرد را ميپردازد. در اصطلاح حقوقي به شخصي كه متعهد به پرداخت بدهي ديگري شده است ضامن، گفته مي‌شود. بنابراين با توجه به تعريف ذكر شده براي تحقق عقد ضمان، بايد يك شخص در برابر طلبكار تعهد كند كه بدهي و قرض بدهكار را ميپردازد و اين تعهد مورد قبول طلبكار واقع شود. البته به نكتهاي كه بايد توجه كرد اين است كه تعهد ضامن به صورت يك شرط از قبل تعيين شده نباشد. يعني طوري نباشد كه ضامن شرط كرده باشد كه اين تعهد را انجام دهد.
چه تعهداتي را نمي‌توان ضمانت كرد؟
تعهدات غير مالي مانند تمكين، حضانت فرزند، سكونت مشترك با همسر را نمي‌توان ضمانت كرد، زيرا اين تكاليف قابل انتقال به عهده شخص ديگري تحت عنوان ضامن نيست. عقد ضمان ميان ضامن و طلبكار منعقد مي‌شود و بايد هر دو طرف به آن توافق داشته باشند. بنابراين ضمان متعهد شدن ضامن به مالي است كه در ذمه و عهده شخص بدهكار است و همچنين در عقد ضمان احتياج به ايجاب ضامن دارد و ايجاب به هر لفظي كه از نظر عرفي دلالت بر تعهد كند، مورد قبول است.
ضمان عقدي تبعي است
عقد ضمان تبعي است يعني ضامن در صورتي متعهد مي‌شود كه بدهكار بدهي و ديني به طلبكار داشته باشد. ضمان در صورتي صحيح است كه بدهي كه مورد ضمانت است موجود و مشروع بوده هر چند كه احتمال از بين رفتن بدهي باشد. مانند عقد بيع كه در اين گونه معاملات وجود بدهي قطعي نيست و احتمال فسخ معامله وجود دارد ولي اين امر مانع تحقق ضمان نيست و ضامن مي‌تواند بدهي شخص بدهكار و ضمانت وي را بر عهده بگيرد.
عقد ضمان از عقود مسامحه است
هدف از عقد ضمان اين است كه مشكلات بدهكار برطرف شود و ضامن به منظور كاستن از فشار طلبكار به بدهكار تعهد مي‌كند كه به‌جاي او بدهي را بپردازد. يعني هرگاه شخص، ضامن فردي مي‌شود، در واقع قبول مي‌كند كه به‌جاي او مديون باشد و طلبكار نتواند مزاحم او شود. با وجود اين، ضمان تعهد است و طرف هاي قرارداد ضمانت بايد معين شوند، و همچنين موضوع بدهي و طلبكار آن نيز بايد مشخص باشند. در غير اين صورت اين عقد منعقد نميشود.
ضمان از نفقه زوجه به چه معناست؟
قانونگذار در حقوق مدني ايران، براي زن نفقه قائل شده است البته در صورتي كه عقد ازدواج به صورت دائم منعقد شود. بنابراين در عقد دائم نفقه زن به عهده شوهر است و در مواردي كه ازدواج به صورت موقت منعقد مي‌شود، نفقه واجب و لازم دانسته نشده است. طبق اين امر زن در هر حال مي‌تواند براي نفقه گذشته خود به دادگاه دادخواست بدهد. و به اين نكته بايد توجه داشت كه نفقه و مهريه زن به عنوان طلب ممتاز بوده و در صورت ناتواني يا ورشكستگي شوهر، زن مقدم بر ساير طلبكاران خواهد بود. با استناد به قانون مي‌توان گفت كه تعهد شوهر به انفاق خانواده همچون دين بر عهده او باقي مي‌ماند.
شرايط از بين رفتن تعهد ضامن چيست؟
گاهي ضامن در ميانه راه از تعهد خود پشيمان مي‌شود و قصد دارد كه از ضمانت خود صرف نظر كند. در اين مورد بايد توجه داشت كه ضمان عقدي لازم است و هيچ يك از طرف ها نمي‌توانند آن را فسخ كنند. راه‌هاي انحلال اين عقد عبارتند از :
- ضامن و طلبكار با توافق مديون اصلي آن را اقاله كنند.
- اگر در قرارداد اصلي، ضامن حق فسخ را براي خود شرط كرده باشد دليل موجهي براي برهم زدن عقد فراهم كرده است.
- مي‌توان شرط كرد كه در مدت معيني براي ضامن اختيار فسخ وجود داشته باشد. در اين صورت ضامن در مهلت مقرر مي‌تواند آن را فسخ كند.
- تخلف از شرايط عقد، يعني اگر در عقد ضمانت شرطي به نفع ضامن وجود داشته باشد كه طلبكار آن را نقض كند، ضامن حق فسخ خواهد داشت.
- طلبكار در صورتي كه در هنگام انعقاد عقد ضمان به ناتواني مالي ضامن جاهل باشد مي‌تواند با فسخ قرارداد، جلوي بروز مشكلات بزرگتر را بگيرد.
چرا ارث زنان نصف مردان است؟