Delta Law

پس از فوت هر فرد، اموال و دارایی‌های متوفی به وراث او تعلق می‌گیرد.

طبق قانون تقسیم ارث که در آن طبقات وراث مشخص شده و به نسبت درجه نزدیکی به متوفی این طبقات تقسیم بندی شده‌اند هر کسی که فوت کند و مالی از وی باقی بماند و وارثی هم داشته باشد اموال او باید به نسبت سهمشان بین آن‌ها تقسیم شود؛ اما باید دید در مورد ارث فرد مجرد چه قانونی وجود دارد. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی تقسیم ارث فرد مجرد می‌پردازیم.

تقسیم ارث فرد مجرد

در مورد تقسیم ارث فردی که مجرد است می‌توان گفت که اگر از او مالی پابرجا باشد و از وراث طبقه اول پدر و مادر او در قید حیات باشند ارث وی به سه قسمت تقسیم و یک قسمت را مادر و مابقی سهم پدر خواهد شد و دیگر به خواهر و برادرها ارثی نخواهد رسید. اما اگر پدر و مادر در زمان حیات فرزند پسر در قید حیات نباشند اموال او به نسبت برادرها دو برابر خواهرها بین آن‌ها تقسیم می‌شود و در صورت فوت خواهر و برادر اموال به خواهر زاده‌ها و برادر زاده‌ها به همان نسبت برادرزاده‌ها دو برابر خواهر زاده‌ها خواهد رسید. در تقسیم اموال افراد مجرد چه پسر و چه دختر به علت نبود همسر و فرزندان اموال به خانواده به نسبت قرابت آن‌ها خواهد رسید و در صورت نبود همه‌ی افراد یک طبقه ارث به طبقه بعد منتقل خواهد شد و این تقسیم در مورد ارث دختر و پسر مجرد فرقی نخواهد داشت. اگر فرد مجردی فوت کند و وراث او فقط پدر یا مادر وی باشد همه اموال به وی خواهد رسید و دیگران ارثی از وی نخواهند برد. قانون بیان می‌دارد که حقوق و مزایایی که فرد متوفی مجرد داشته در صورت حیات پدر و مادر به آن‌ها خواهد رسید.

تقسیم ارث افراد مجرد

تفاوتی که بین تقسیم ارث، افراد مجرد و متاهل وجود دارد نبود فرزندان و همسر است که فرزندان در طبقه اول وراث قرار دارند و نبود آن‌ها اولویت تقسیم ارث را به پدر و مادر متوفی خواهد داد و در صورت نبود پدر و مادر ارث بین خواهر و برادرها و پدر بزرگ و مادر بزرگ وی که در طبقه دوم تقسیم بندی هستند به نسبت تقسیم می‌شود.

برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر چه کسانی از ارث محروم می‌شوند؟ را مطالعه کنید.

با مجله حقوقی دلتا همراه باشید

ازدواج موقت اگرچه اسمش موقت است اما بیشتر احکام مربوط به نکاح و زوجیت در آن جاری است. در ازدواج موقت دو نکته مهم وجود دارد که در ازدواج دائم موضوع کمی متفاوت است. در ازدواج موقت شرط تعیین مهریه و تعیین مدت عقد یک شرط اساسی محسوب می‌شود و در صورتی‌که مدت یا مهریه قید نشود، عقد دچار اشکال می‌شود. مهم‌ترین تفاوت بین ازدواج موقت و ازدواج دائم، ارث بردن زن و شوهر از یکدیگر است. از جمله اشخاصی که بر اساس قانون مدنی از هم ارث می‌برند، زن و شوهری هستند که با هم عقد کرده باشند و در حین فوت، در زوجیت هم باشند. در قانون مدنی، ارث زن از شوهر در عقد دائم مشخص شده است، اما در نکاح موقت در قانون مورد پیش‌بینی قرار نگرفته است. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی ارث زن در ازدواج موقت، می‌پردازیم.

میزان ارث زن

بنا بر ماده ۸۶۴ قانون مدنی ارث زن، از شوهر چنین مشخص شده است که از جمله اشخاصی که از هم ارث می‌برند، هریک از زوج‌ها است که در حین فوت دیگری زنده باشند. از جمله شرایط ارث بردن زن، از مرد این است که زن و مرد با هم عقد کرده باشند و در حین فوت دیگری زنده باشند. سهم ارث زن از شوهر در صورت داشتن فرزند و نداشتن فرزند با هم تفاوت دارد، در صورتی که مرد صاحب فرزند نباشد، سهم زن یک چهارم است اما در صورتی که مرد فرزند داشته باشد، ارث زن یک هشتم است.

ارث زن در عقد موقت

بنا بر ماده ۹۴۰ قانون مدنی رابطه ارث میان زوج‌هایی برقرار شده است، که عقد دائم کرده باشند. بر اساس این ماده زوج‌ها که زوجیت آن‌ها دائمی بوده و ممنوع از ارث نباشند، از یکدیگر ارث می‌برند. ارث نبردن زن در نکاح موقت، بر اساس قواعد فقهی است که در قانون مدنی هم از مفهوم مخالف ماده ۹۴۰ می‌توان آن را مشخص کرد. ارث بردن، جزء احکام آمره هستند و توافق بر خلاف آن، مجاز نیست. شرط ارث بردن، در عقد موقت صحیح نیست، چرا که شرط ارث در عقد موقت، میزان سهم الارث دیگران را تحت تاثیر قرار خواهد داد.

تا زمان ادا شدن حقوق و دیون متوفی، تقسیم ارث امکان‌پذیر نیست.

نحوه‌­ی تقسیم ارث یکی از پیچیده­‌ترین موضوعاتی است که در قانون مدنی به بررسی آن پرداخته می­‌شود و قوانین مربوط به آن بسیار حساس و دقیق هستند. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی نحوه تقسیم ارث می‌پردازیم.

موجبات انتقال ارث

• از متوفی مالی به جا مانده باشد
• باید بین مورث (متوفی) و وارث رابطه خویشاوندی وجود داشته باشد. این رابطه می­‌تواند سببی یا نسبی باشد. در رابطه سببی، زوجیت دائم موجب ارث می‌شود، اما در رابطه نسبی نسبت فامیلی (خون) باعث به ارث رسیدن وارثان می‌شود
• مورث فوت کرده باشد و وارث در زمان مرگ او زنده باشد. یعنی اگر وارث قبل از فوت مورث از دنیا رود، ورثه وارث هم از مورث ارث نمی­‌برند
• جنینی که در شکم مادر است، به شرط آن که زنده به دنیا آید، از مورث خود ارث خواهد ­برد

طبقه‌­بندی وراث

افرادی که به موجب نسب (خون) ارث می‌­برند:

• طبقه اول: پدر، مادر، فرزندان (اولاد)، اولادِ اولاد
• طبقه دوم: اجداد، برادر، خواهر، اولاد آن‌­ها
• طبقه سوم: عموها، عمه­‌ها، خاله‌­ها، فرزندان آن­‌ها

اگر افراد طبقه اول زنده باشند، افراد طبقه دوم ارث نمی­‌برند و اگر اشخاص طبقه دوم زنده باشند، دیگر اشخاص طبقه سوم ارث نمی­‌برند.

افرادی که به موجب سبب ارث می­‌برند:

• هر یک از زوجین که در حین فوت دیگری زنده باشد، جزء وارث سببی محسوب می­‌شود. براساس ماده ۸۶۱ قانون مدنی، زنی که همسر دائمی مرد باشد و قبل از مرگ شوهرش زنده باشد، از او ارث می­‌برد و طبق قانون اگر دارای فرزند نباشند، یک چهارم و اگر فرزند داشته باشند، یک هشتم اموال شوهر به همسرش ارث می‌­رسد و اگر تعداد همسران دائم متوفی بیش از یک تا چهار تا باشد، طبق ماده ۹۴۲ قانون مدنی، همان میزان یک هشتم اموال شوهر بین همسران او به نسبت مساوی تقسیم می­‌شود
• در صورت نبودن وارث برای متوفی، تعیین و تکلیف دارایی­‌هایش برعهده حاکم و دادگاه است

نحوه تقسیم ارث

میزان سهم‌­الارث هر یک وراث براساس قانون تعیین شده‌است و هر شخصی به همان میزان ارث می‌­برد. در جداول زیر میزان سهم­‌الارث هر یک از وراثان مطابق قانون مشخص شده است:

برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر مزایا تنظیم وصیت نامه را مطالعه کنید.

با مجله حقوقی دلتا همراه باشید

بر اساس قانون مدنی، سهم زن از ارث شوهرش در صورتی که مرد فرزندی داشته باشد یا نداشته باشد، متفاوت است.

یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که در رابطه با تقسیم ارث وجود دارد آن است که سهم هریک از ورثه چقدر است. میزان سهم هرکدام از ورثه در قانون مدنی مشخص شده است؛ از جمله سهم الارث زن از شوهرش. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی سهم ارث زن از شوهر می‌پردازیم.

ارث زن از شوهر

در ماده ۸۶۴ قانون مدنی چنین مقرر شده است: از جمله اشخاصی که به موجب سبب ارث می‌برند هریک از زوجین است که در حین فوت دیگری زنده باشند. بنابر این ماده، زن از همسر خود ارث می‌برد، اما نکته مهمی که در خصوص ارث زن از شوهر وجود دارد آن است که تنها در صورتی زن از همسر خود ارث می‌برد که عقد دائم کرده باشند. چرا که بر اساس ماده ۹۴۰ قانون مدنی، زوجینی که ازدواج آن‌ها دایمی باشد، از یکدیگر ارث می‌برند.

ارث در صورت داشتن فرزند

سهم زن در صورت داشتن فرزند با حالتی که مرد فرزندی ندارد متفاوت است. بر اساس قانون مدنی، در صورتی که مرد فرزند داشته باشد، یک هشتم است. نکته مهمی که در این رابطه وجود دارد آن است که سابقا، زنان تنها می‌توانستند از اموال منقول ارث ببرند و از اموال غیر منقول شوهر خود ارثی به آن‌ها تعلق نمی‌گرفت، اما به موجب قانون جدید، زنان هم از اموال منقول ارث می‌برند و هم از قیمت اموال غیرمنقول. بنابراین، در حال حاضر بر اساس ماده ۹۴۶ قانون مدنی، در صورتی که مردی فوت کند و فرزند داشته باشد، همسر وی یک هشتم از اموال منقول مانند ماشین، وسایل و … را به ارث می‌برد؛ همچنین، یک هشتم از قیمت اموال غیر منقولی همچون زمین، خانه را به ارث می‌برد.

ارث در صورت نداشتن فرزند

ارث در صورت نداشتن فرزند بیشتر است. در صورتی که مرد فوت کند در حالیکه فرزندی نداشته باشد، ارث همسر او یک چهارم است و یک چهارم از اموال منقول و یک چهارم از قیمت اموال غیر منقول به زن تعلق می‌گیرد. در صورتی که مردی چند زن داشته باشد، سهمی که به زوجه تعلق می‌گیرد را بین آن‌ها تقسیم می‌کنند. به عنوان مثال، در صورتی که مرد متوفی دو زن داشته باشد و فرزند هم داشته باشد، سهم زوجه او بدلیل اینکه مرد فرزند داشته است، یک هشتم خواهد بود که این یک هشتم را بین دو زن بطور مساوی تقسیم می‌کنند.

برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر بعد از عقد می‌توان مهریه را تغییر داد؟ را مطالعه کنید.

با مجله حقوقی دلتا همراه باشید

بر اساس قانون مدنی، هر یک از زوجین اعم از زن و مرد می‌توانند در صورت فوت، از ارث دیگری برخوردار بشوند که این رابطه توارث میان زوجین به علاوه میزان سهم الارث هر یک از زوج و زوجه در قانون به صورت دقیق مشخص شده است. با این وجود، در مواردی ممکن است که زن و شوهر طلاق گرفته و از هم جدا شده باشند و سپس شوهر فوت کند. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی شرایط ارث بردن زن پس از طلاق می‌پردازیم.

سهم ارث زن از شوهر

احکام مربوط به ارث بردن زن از شوهر در قانون مدنی با عنایت به قواعد فقهی به صورت دقیق تنظیم شده است . به عنوان مثال می‌توان به ماده ۸۶۴ قانون مدنی اشاره کرد که بر اساس آن، از جمله اشخاصی که به موجب سبب ارث می‌برند، هر یک از زوجین است که در حین فوت دیگری زنده باشند. همچنین، بر اساس ماده ۹۴۰ قانون مدنی ، زن و مرد در صورتی از هم ارث می‌برند که رابطه زوجیت میان آن‌ها از نوع ازدواج دائم بوده باشد؛ نه ازدواج موقت.

شرایط ارث بردن زن پس از طلاق

بنا به ماده ۹۴۳ قانون مدنی، شرایط ارث بردن زن بعد از جدایی مشخص شده است. بر اساس ماده مذکور: اگر شوهر، زن خود را به طلاق رجعی مطلقه کند، هر یک از آن‌ها که قبل از انقضای عده بمیرد، دیگری از او ارث می‌برد، بنابراین اگر فوت یکی ‌از آن‌ها بعد از انقضای عده بوده و یا طلاق بائن باشد، از یکدیگر ارث نمی برند. طلاق میان زوجین یا از نوع طلاق بائن است که مرد و زن پس از طلاق به صورت کامل از هم جدا شده و امکان رجوع از طلاق وجود ندارد و یا اینکه طلاق رجعی است که بر اساس آن، مرد می‌تواند در مدت عده طلاق رجعی به زن رجوع کند و بدون نیاز به خواندن عقد ازدواج مجدد، زندگی کنند. خانمی که با طلاق رجعی از همسرش جدا شده است، در حکم زوجه است و از حقوقی که برای زوجه در قانون مدنی مقرر شده است برخوردار خواهد بود که ارث بردن، یکی از آن‌ها است. به عبارت دیگر، در شرایطی که زن و شوهر با طلاق رجعی از هم جدا شده باشند و شوهر در طول مدت عده طلاق رجعی (سه طهر پس از طلاق) فوت کرده باشد، زن می‌تواند از ارث وی برخوردار باشد.

برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر جنین در چه شرایطی ارث می‌برد؟ را مطالعه کنید.