در مواردي كه بر اساس قانون، جرمي صورت گرفته باشد كه به موجب آن، فردي متضرر شده است، آن فرد مي‌تواند عليه مجرم شكايت كيفري كند تا در صورت اثبات اتهام وارده، فرد مجرم بر اساس قانون مجازات شود.
امروزه پرونده‌هاي بسياري در دادگاه‌ها و مراجع قضايي وجود دارند كه برخي از آن ها كيفري و برخي ديگر حقوقي هستند. در مجله دلتا به تعريف جرم كيفري و مراحل رسيدگي به شكايت كيفري پرداخته شده است.
شكايت كيفري چيست؟
هر عملي كه در قانون براي آن مجازات در نظر گرفته شده جرم خوانده مي‌شود. به عبارت ديگر براي برخي از اعمال افراد جامعه مجازات تعيين شده است. به طور مثال در همه جوامع قتل، سرقت، تجاوز به عنف و… از اعمال خلاف قانون است كه براي آن‌ها مجازات تعيين شده است. حال اين مجازات مي‌تواند اعدام، حبس، جزاي نقدي و يا كار اجباري در مدت معين و…. باشد. اين اعمال را در حقوق و جامعه جرم مي‌نامند. بنابراين شكايت از فردي متخلف كه فعاليت او بر اساس قانون، جرم شناخته شده و قاضي براي آن مجازات تعيين مي كند شكايت كيفري مي‌نامند.
مراحل رسيدگي به شكايت كيفري
شكايت كيفرى در دادسرا و دادگاه هاي كيفري مطرح مي‌شود. شاكي بايد شكواييه خود عليه فرد ديگر را با ذكر مشخصات و اطلاعات دقيق او از جمله اسم و آدرس، نوشتن موضوع و شرح شكايت و همچنين مدارك و مستندات قانوني و لازم را ضميمه شكايت كند و به دادگاه كيفري ارائه دهد. اما بايد در نظر داشت كه به طور معمول زمان رسيدگي به دعاوي كيفري به دليل اينكه در دادسرا و در صورت قبول شكايت شاكي، هيچ مجازاتي براي متهم تعيين نمي‌شود بلكه دادسرا صرفا به صدور كيفرخواست عليه متهم اقدام مي‌كند و از دادگاه مي‌خواهد كه به اتهامات متهم رسيدگي كند طولاني است . بنابراين پرونده پس از دادسرا به دادگاه ارجاع مي شود. در اين مرحله در صورتي كه قاضي دادگاه نظر شاكي و قاضي دادسرا را بپذيرد، حكمي مبني بر مجازات متهم صادر مي‌كند. البته متهم مي‌تواند به رأي دادگاه اعتراض و تقاضاي تجديدنظرخواهي كند كه دوباره پرونده به دادگاهي ديگر ارسال مي‌شود تا نظر آن قضات نيز اعلام شود.
تفاوت شكايت كيفري و حقوقي
۱. در شكايت هاي كيفري، به شكايت كننده شاكي و به طرف مقابل او متشاكي يا مشتكي عنه و يا متهم و به موضوع پرونده نيز اتهام مي‌گويند؛ اما در دادخواست هاي حقوقي، به شكايت كننده خواهان و به طرف او خوانده گفته مي‌شود و به موضوع پرونده هم خواسته مي‌گويند.
۲. دعواي كيفري مربوط به عملي است كه براي مرتكب آن، دادگاه مجازات تعيين مي‌كند ولي براي دعواي حقوقي دادگاه مجازاتي در نظر نمي‌گيرد و فقط مرتكب عمل را به دادن حقوق قانوني ديگران ملزم مي‌سازد.
۳. شكايت كيفري را در هر برگه‌اي مي‌توان نوشت و به مرجع قضايي برد ولي دادخواست حقوقي حتما بايد در برگه مخصوصي به نام دادخواست نوشته شود در غير اين صورت مورد پذيرش قرار نمي‌گيرد.
۴. شخص براي شكايت كيفري ابتدا بايد به دادسرا مراجعه و طرح شكايت كند و بعد از انجام تحقيقات در كلانتري و دادسرا، جهت رسيدگي به دادگاه فرستاده مي‌شود. ولي شخص براي دادخواست حقوقي بايد به طور مستقيم به دادگاه مراجعه كند.
۵. شكايت كيفري را بدون استفاده از وكيل هم مي‌توان در دادگستري مطرح كرد ولي اكثر دادخواست‌هاي حقوقي بايد توسط وكيل دادگستري مطرح شود. به طور مثال شكايت‌هايي كه موضوع آن‌ها مالي و بيشتر از يك ميليون تومان است، بايد توسط وكيل در دادگاه مطرح شود.
۶. براي شكايت كيفري فقط يك تمبر لازم است كه در دادگستري بر روي آن زده مي‌شود ولي براي طرح شكايت حقوقي، بايد به تناسب ارزش مالي كه راجع به آن دعوا مطرح شده تمبر باطل كرد.
۷. پرونده برخي از شكايت‌هاي كيفري كه در اصطلاح جرائم غير قابل گذشت مي‌گويند، حتي با پس گرفتن شكايت از طرف شاكي هم بسته نمي‌شوند، همانند شكايت راجع به رشوه، قتل و.. در حالي كه شكايت‌هاي حقوقي با پس گرفتن دعوا از طرف شكايت كننده تمام مي‌شوند.
۸. در شكايت كيفري براي متهم برگه احضاريه و در شكايت حقوقي براي خوانده برگه اخطاريه ارسال مي‌شود.
۹. در شكايت كيفري، اگر متهم بدون توجه به احضاريه در وقت تعيين شده خود را به مرجع قضايي معرفي نكند، او را جلب و به اجبار به دادگستري مي‌برند ولي در شكايت‌هاي حقوقي اگر خوانده به موقع حاضر نشود، منتظر او نمي‌مانند و ممكن است حق را به خواهان بدهند.
” مطالب پيشنهادي : براي كسب اطلاعات بيشتري درباره مجازات‌هايي كه در قانون مجازات اسلامي تعيين شده است به مقاله انواع مجازات در قانون جديد مراجعه فرماييد. “
مطالب بيشتر در مجله حقوقي دلتا...
در مواردي كه بر اساس قانون، جرمي صورت گرفته باشد كه به موجب آن، فردي متضرر شده است، آن فرد مي‌تواند عليه مجرم شكايت كيفري كند تا در صورت اثبات اتهام وارده، فرد مجرم بر اساس قانون مجازات شود.
امروزه پرونده‌هاي بسياري در دادگاه‌ها و مراجع قضايي وجود دارند كه برخي از آن ها كيفري و برخي ديگر حقوقي هستند. در مجله دلتا به تعريف جرم كيفري و مراحل رسيدگي به شكايت كيفري پرداخته شده است.
شكايت كيفري چيست؟
هر عملي كه در قانون براي آن مجازات در نظر گرفته شده جرم خوانده مي‌شود. به عبارت ديگر براي برخي از اعمال افراد جامعه مجازات تعيين شده است. به طور مثال در همه جوامع قتل، سرقت، تجاوز به عنف و… از اعمال خلاف قانون است كه براي آن‌ها مجازات تعيين شده است. حال اين مجازات مي‌تواند اعدام، حبس، جزاي نقدي و يا كار اجباري در مدت معين و…. باشد. اين اعمال را در حقوق و جامعه جرم مي‌نامند. بنابراين شكايت از فردي متخلف كه فعاليت او بر اساس قانون، جرم شناخته شده و قاضي براي آن مجازات تعيين مي كند شكايت كيفري مي‌نامند.
مراحل رسيدگي به شكايت كيفري
شكايت كيفرى در دادسرا و دادگاه هاي كيفري مطرح مي‌شود. شاكي بايد شكواييه خود عليه فرد ديگر را با ذكر مشخصات و اطلاعات دقيق او از جمله اسم و آدرس، نوشتن موضوع و شرح شكايت و همچنين مدارك و مستندات قانوني و لازم را ضميمه شكايت كند و به دادگاه كيفري ارائه دهد. اما بايد در نظر داشت كه به طور معمول زمان رسيدگي به دعاوي كيفري به دليل اينكه در دادسرا و در صورت قبول شكايت شاكي، هيچ مجازاتي براي متهم تعيين نمي‌شود بلكه دادسرا صرفا به صدور كيفرخواست عليه متهم اقدام مي‌كند و از دادگاه مي‌خواهد كه به اتهامات متهم رسيدگي كند طولاني است . بنابراين پرونده پس از دادسرا به دادگاه ارجاع مي شود. در اين مرحله در صورتي كه قاضي دادگاه نظر شاكي و قاضي دادسرا را بپذيرد، حكمي مبني بر مجازات متهم صادر مي‌كند. البته متهم مي‌تواند به رأي دادگاه اعتراض و تقاضاي تجديدنظرخواهي كند كه دوباره پرونده به دادگاهي ديگر ارسال مي‌شود تا نظر آن قضات نيز اعلام شود.
تفاوت شكايت كيفري و حقوقي
۱. در شكايت هاي كيفري، به شكايت كننده شاكي و به طرف مقابل او متشاكي يا مشتكي عنه و يا متهم و به موضوع پرونده نيز اتهام مي‌گويند؛ اما در دادخواست هاي حقوقي، به شكايت كننده خواهان و به طرف او خوانده گفته مي‌شود و به موضوع پرونده هم خواسته مي‌گويند.
۲. دعواي كيفري مربوط به عملي است كه براي مرتكب آن، دادگاه مجازات تعيين مي‌كند ولي براي دعواي حقوقي دادگاه مجازاتي در نظر نمي‌گيرد و فقط مرتكب عمل را به دادن حقوق قانوني ديگران ملزم مي‌سازد.
۳. شكايت كيفري را در هر برگه‌اي مي‌توان نوشت و به مرجع قضايي برد ولي دادخواست حقوقي حتما بايد در برگه مخصوصي به نام دادخواست نوشته شود در غير اين صورت مورد پذيرش قرار نمي‌گيرد.
۴. شخص براي شكايت كيفري ابتدا بايد به دادسرا مراجعه و طرح شكايت كند و بعد از انجام تحقيقات در كلانتري و دادسرا، جهت رسيدگي به دادگاه فرستاده مي‌شود. ولي شخص براي دادخواست حقوقي بايد به طور مستقيم به دادگاه مراجعه كند.
۵. شكايت كيفري را بدون استفاده از وكيل هم مي‌توان در دادگستري مطرح كرد ولي اكثر دادخواست‌هاي حقوقي بايد توسط وكيل دادگستري مطرح شود. به طور مثال شكايت‌هايي كه موضوع آن‌ها مالي و بيشتر از يك ميليون تومان است، بايد توسط وكيل در دادگاه مطرح شود.
۶. براي شكايت كيفري فقط يك تمبر لازم است كه در دادگستري بر روي آن زده مي‌شود ولي براي طرح شكايت حقوقي، بايد به تناسب ارزش مالي كه راجع به آن دعوا مطرح شده تمبر باطل كرد.
۷. پرونده برخي از شكايت‌هاي كيفري كه در اصطلاح جرائم غير قابل گذشت مي‌گويند، حتي با پس گرفتن شكايت از طرف شاكي هم بسته نمي‌شوند، همانند شكايت راجع به رشوه، قتل و.. در حالي كه شكايت‌هاي حقوقي با پس گرفتن دعوا از طرف شكايت كننده تمام مي‌شوند.
۸. در شكايت كيفري براي متهم برگه احضاريه و در شكايت حقوقي براي خوانده برگه اخطاريه ارسال مي‌شود.
۹. در شكايت كيفري، اگر متهم بدون توجه به احضاريه در وقت تعيين شده خود را به مرجع قضايي معرفي نكند، او را جلب و به اجبار به دادگستري مي‌برند ولي در شكايت‌هاي حقوقي اگر خوانده به موقع حاضر نشود، منتظر او نمي‌مانند و ممكن است حق را به خواهان بدهند.
” مطالب پيشنهادي : براي كسب اطلاعات بيشتري درباره مجازات‌هايي كه در قانون مجازات اسلامي تعيين شده است به مقاله انواع مجازات در قانون جديد مراجعه فرماييد. “
مطالب بيشتر در مجله حقوقي دلتا...
چرا ارث زنان نصف مردان است؟