در صورتي كه دو نفر با يكديگر پيمان نامزدي بسته باشند و قول ازدواج به يكديگر داده باشند و اين ازدواج واقع نشود، مي‌توانند هدايايي را كه در طول دوران نامزدي به يكديگر داده‌اند از يكديگر مطالبه كنند.
نامزدي فرصتي براي آشنايي زوج‌ها و خانواده‌هاي آن‌ها است كه لازم است قواعد آن رعايت شود تا دو طرف آسيب نبينند. دوران نامزدي در اصطلاح به دوراني گفته مي‌شود كه دختر و پسر خود را براي تشكيل زندگي مشترك آماده مي‌كنند. در اين دوران نامزدها از نظر شرعي و ديني نسبت به يكديگر نامحرم هستند و تا زماني كه عقد ازدواج منعقد نشود، هيچ‌‌گونه رابطه حقوقي بين آن‌ها وجود ندارد. در مجله دلتا به شرايط و قوانين دوران نامزدي پرداخته شده است.
شرايط دوران نامزدي
طبق قانون، نامزدي باعث ايجاد علقه زوجيت و پيوند زناشويي بين دو طرف نيست؛ هرچند تمام يا قسمتي از مهريه كه براي موقع ازدواج تعيين شده پرداخته شده باشد. بنابراين اگر تمام يا قسمتي از مهريه به دختر پرداخت شده باشد، در صورت به هم خوردن نامزدي قابل استرداد است زيرا تا زماني كه ازدواج صورت نگرفته، زن مالك مهر نيست. بنابراين اگر مهريه دريافت شده است، بايد باز پس داده شود. در مواردي هم كه به دليل رعايت محرميت دختر و پسر، صيغه عقد جاري شده باشد، نيمي از مهر قابل‌استرداد است.
آيا به هم خوردن نامزدي طرف مقابل را مستحق دريافت خسارت مي‌كند؟
بر اساس قانون هر يك از زن و مرد تا زماني كه عقد ازدواج جاري نشده باشد، مي‌تواند از وصلت خودداري كند و طرف ديگر به هيچ وجه نمي‌تواند او را مجبور به اين ازدواج كند و يا به دليل امتناع از وصلت درخواست خسارت كند. در واقع زن و مرد به دليل هزينه‌هايي كه در اين دوران متحمل شده‌‌اند، نمي‌توانند درخواست خسارت كنند.
حقوق نامزدي
۱. وعده ازدواج براي ايجاد رابطه زوجيت (روابط زناشويي و جنسي) كافي نيست، حتي اگر دو طرف در مورد مهريه با يكديگر توافق كرده باشند و مرد نيز قسمتي از مهريه يا تمام آن را به زن پرداخت كرده باشد.
۲. تا زماني كه عقد نكاح بين زن و مرد جاري نشده، هر يك از آن‌ها مي‌توانند از انجام وصلت امتناع كنند و طرف ديگر به هيچ وجه نمي‌تواند وي را مجبور به ازدواج با خود كند.
۳. اگر مردي به زني وعده ازدواج بدهد، اما با او ازدواج نكند، زن به صرف امتناع مرد از ازدواج با او نمي‌تواند مطالبه خسارت كند، مگر اين كه در دادگاه ثابت كند كه مرد با وعده دروغين ازدواج وي را فريب داده و به او خسارتي وارد كرده است.
۴. اگر بين زن و مرد وعده ازدواج صورت گرفته باشد و براي اين تعهد هم وجه التزام تعيين شده باشد، به طور مثال تعيين شود كه اگر مرد به تعهد خود براي ازدواج با دختر عمل نكرد بايد مبلغ مشخصي به زن بپردازد، در صورت خودداري مرد از ازدواج، زن نمي‌تواند اين وجه التزام را از او مطالبه كند.
۵. هزينه عقد و ازدواج از نظر عرفي بر عهده شوهر است. بنابراين در صورت بر هم خوردن نامزدي، مرد نمي‌تواند اين هزينه ها را از زن مطالبه كند.
۶. در صورتي كه مرد مبلغي به عنوان «شير بها» براي ازدواج به زن داده باشد اما وصلتي صورت نگيرد، مي‌تواند اين مبلغ را از زن پس بگيرد.
مطالبه هداياي دوران نامزدي
در صورتي كه دو نفر با يكديگر پيمان نامزدي بسته باشند و قول ازدواج به يكديگر داده باشند و اين ازدواج واقع نشود، طرف‌ها مي‌توانند هدايايي را كه در طول دوران نامزدي به يكديگر داده‌اند از يكديگر مطالبه كنند. همچنين اگر عين اين هدايا موجود نباشد، مي‌توانند قيمت هديه را از طرف مقابل مطالبه كنند، مگر اين كه هديه قابل نگهداري نباشد و مصرف شدني باشد مانند مواد خوراكي يا اين كه اگر قابل نگهداري است، بدون اينكه طرف مقابل در از بين رفتن آن مقصر باشد از بين رفته باشد. طبق قانون، اگر قبل از دوره نامزدي بين دختر و پسر هدايايي رد و بدل شود، فقط در صورتي مي‌توانند هديه را مطالبه كنند كه آن هديه موجود باشد و در آن نيز تغييري از ناحيه هديه گيرنده صورت نگرفته باشد.
پيشنهاد مطالعه : براي كسب اطلاعات بيشتر درباره استرداد هداياي دوران نامزدي مقاله ” آيا مي‌توان هداياي دوران نامزدي را پس گرفت؟ “ را مطالعه فرماييد.
مطالب بيشتر در مجله حقوقي دلتا...
در صورتي كه دو نفر با يكديگر پيمان نامزدي بسته باشند و قول ازدواج به يكديگر داده باشند و اين ازدواج واقع نشود، مي‌توانند هدايايي را كه در طول دوران نامزدي به يكديگر داده‌اند از يكديگر مطالبه كنند.
نامزدي فرصتي براي آشنايي زوج‌ها و خانواده‌هاي آن‌ها است كه لازم است قواعد آن رعايت شود تا دو طرف آسيب نبينند. دوران نامزدي در اصطلاح به دوراني گفته مي‌شود كه دختر و پسر خود را براي تشكيل زندگي مشترك آماده مي‌كنند. در اين دوران نامزدها از نظر شرعي و ديني نسبت به يكديگر نامحرم هستند و تا زماني كه عقد ازدواج منعقد نشود، هيچ‌‌گونه رابطه حقوقي بين آن‌ها وجود ندارد. در مجله دلتا به شرايط و قوانين دوران نامزدي پرداخته شده است.
شرايط دوران نامزدي
طبق قانون، نامزدي باعث ايجاد علقه زوجيت و پيوند زناشويي بين دو طرف نيست؛ هرچند تمام يا قسمتي از مهريه كه براي موقع ازدواج تعيين شده پرداخته شده باشد. بنابراين اگر تمام يا قسمتي از مهريه به دختر پرداخت شده باشد، در صورت به هم خوردن نامزدي قابل استرداد است زيرا تا زماني كه ازدواج صورت نگرفته، زن مالك مهر نيست. بنابراين اگر مهريه دريافت شده است، بايد باز پس داده شود. در مواردي هم كه به دليل رعايت محرميت دختر و پسر، صيغه عقد جاري شده باشد، نيمي از مهر قابل‌استرداد است.
آيا به هم خوردن نامزدي طرف مقابل را مستحق دريافت خسارت مي‌كند؟
بر اساس قانون هر يك از زن و مرد تا زماني كه عقد ازدواج جاري نشده باشد، مي‌تواند از وصلت خودداري كند و طرف ديگر به هيچ وجه نمي‌تواند او را مجبور به اين ازدواج كند و يا به دليل امتناع از وصلت درخواست خسارت كند. در واقع زن و مرد به دليل هزينه‌هايي كه در اين دوران متحمل شده‌‌اند، نمي‌توانند درخواست خسارت كنند.
حقوق نامزدي
۱. وعده ازدواج براي ايجاد رابطه زوجيت (روابط زناشويي و جنسي) كافي نيست، حتي اگر دو طرف در مورد مهريه با يكديگر توافق كرده باشند و مرد نيز قسمتي از مهريه يا تمام آن را به زن پرداخت كرده باشد.
۲. تا زماني كه عقد نكاح بين زن و مرد جاري نشده، هر يك از آن‌ها مي‌توانند از انجام وصلت امتناع كنند و طرف ديگر به هيچ وجه نمي‌تواند وي را مجبور به ازدواج با خود كند.
۳. اگر مردي به زني وعده ازدواج بدهد، اما با او ازدواج نكند، زن به صرف امتناع مرد از ازدواج با او نمي‌تواند مطالبه خسارت كند، مگر اين كه در دادگاه ثابت كند كه مرد با وعده دروغين ازدواج وي را فريب داده و به او خسارتي وارد كرده است.
۴. اگر بين زن و مرد وعده ازدواج صورت گرفته باشد و براي اين تعهد هم وجه التزام تعيين شده باشد، به طور مثال تعيين شود كه اگر مرد به تعهد خود براي ازدواج با دختر عمل نكرد بايد مبلغ مشخصي به زن بپردازد، در صورت خودداري مرد از ازدواج، زن نمي‌تواند اين وجه التزام را از او مطالبه كند.
۵. هزينه عقد و ازدواج از نظر عرفي بر عهده شوهر است. بنابراين در صورت بر هم خوردن نامزدي، مرد نمي‌تواند اين هزينه ها را از زن مطالبه كند.
۶. در صورتي كه مرد مبلغي به عنوان «شير بها» براي ازدواج به زن داده باشد اما وصلتي صورت نگيرد، مي‌تواند اين مبلغ را از زن پس بگيرد.
مطالبه هداياي دوران نامزدي
در صورتي كه دو نفر با يكديگر پيمان نامزدي بسته باشند و قول ازدواج به يكديگر داده باشند و اين ازدواج واقع نشود، طرف‌ها مي‌توانند هدايايي را كه در طول دوران نامزدي به يكديگر داده‌اند از يكديگر مطالبه كنند. همچنين اگر عين اين هدايا موجود نباشد، مي‌توانند قيمت هديه را از طرف مقابل مطالبه كنند، مگر اين كه هديه قابل نگهداري نباشد و مصرف شدني باشد مانند مواد خوراكي يا اين كه اگر قابل نگهداري است، بدون اينكه طرف مقابل در از بين رفتن آن مقصر باشد از بين رفته باشد. طبق قانون، اگر قبل از دوره نامزدي بين دختر و پسر هدايايي رد و بدل شود، فقط در صورتي مي‌توانند هديه را مطالبه كنند كه آن هديه موجود باشد و در آن نيز تغييري از ناحيه هديه گيرنده صورت نگرفته باشد.
پيشنهاد مطالعه : براي كسب اطلاعات بيشتر درباره استرداد هداياي دوران نامزدي مقاله ” آيا مي‌توان هداياي دوران نامزدي را پس گرفت؟ “ را مطالعه فرماييد.
مطالب بيشتر در مجله حقوقي دلتا...
چرا ارث زنان نصف مردان است؟