جلسه دادرسي زماني تشكيل ميشود كه پرونده از هر جهت تكميل شود و براي تعيين وقت رسيدگي نزد قاضي دادگاه فرستاده ميشود و قاضي دستور تعيين وقت ميدهد. زمان جلسه رسيدگي توسط قاضي دادگاه تعيين ميشود و معمولا منشي دادگاه يا مدير دفتر دادگاه مهلتي كه قاضي مشخص كرده را در دفتر تعيين اوقات دادگاه وارد ميكنند. در مجله دلتا تصميم داريم انواع جلسات دادرسي را تعريف كنيم و بررسي كنيم و با توجه به چه شرايطي قاضي جلسات دادرسي را تعيين مي‌كند.
انواع جلسات دادرسي
جلسات دادرسي به شرح زير هستند:
- جلسه دادرسي عادي يا معمولي
- جلسه دادرسي خارج از نوبت
- جلسه دادرسي فوق العاده
جلسه دادرسي عادي (معمولي) : اين جلسه بر طبق زماني كه در دفتر تعيين اوقات دادگاه وجود دارد تعيين ميشود و به طرف هاي دعوا و كلاي آن ها ابلاغ ميشود. دادرسي عادي در اولين زماني كه دادگاه دارد معين ميشود.
جلسه رسيدگي خارج از نوبت : خارج از نوبت به جلسه اي گفته ميشود كه بدون توجه به ترتيب دفتر تعيين اوقات دادگاه، تعيين شود. قانونگذار به دليل فوريتي كه برخي پرونده ها دارند به دادگاه اين اجازه را داده است كه به آن ها خارج از نوبت عادي رسيدگي كند. بنابراين جلسه خارج از نوبت نزديك تر از وقتي است كه در دفتر تعيين اوقات براي جلسه عادي و معمولي تعيين ميشود. در قوانين موارد زيادي وجود دارد كه بايد وقت رسيدگي خارج از نوبت تعيين شود. به عنوان مثال، اگر نوبت پرونده هاي دادگاه شش ماه باشد، و دادگاه نوبت يك ماهه يا دو ماهه جهت رسيدگي به پرونده بدهد به نوعي رسيدگي خارج از نوبت است.
معيار تشخيص وقت عادي از وقت خارج از نوبت چيست؟
طبق قانون ضابطه و معيار خاصي در اين مورد وجود ندارد. اما بر اساس يك قاعده كلي مي‌توان گفت كه ملاك و معيار تشخيص وقت عادي از وقت خارج از نوبت به صورت عرفي است كه قاضي دادگاه زمان جلسه رسيدگي را در بين اوقات رسيدگي دادگاه به عنوان وقت خارج از نوبت تعيين و دستور ابلاغ آن را صادر مي‌كند. به عنوان مثال پرونده اي كه مهلت رسيدگي به آن 6 ماه تعيين شده به طور قطع و يقين نميتوان گفت نسبت به وقت 6 ماهه، چه زماني خارج از نوبت است. البته قاضي با توجه به كثرت ارجاعات روزانه و ظرفيت دفتر تعيين اوقات و كيفيت پرونده هاي ارجاعي به تعيين جلسه خارج از نوبت جهت رسيدگي ميپردازد. بايد توجه داشت كه جلسه خارج از نوبت نزديك تر از وقت عادي است، اما به معني نزديكترين وقت نيست. البته مطابق قانون، در هر موردي كه تشكيل دادگاه يا جلسه رسيدگي در وقتي كه مقرر شده با مانعي مواجه شود، به دستور دادگاه بايد نزديكترين وقت رسيدگي ممكن معين شود. در اين صورت كليه حقوق و تكاليف اصاحب دعوا كه مربوط به جلسه اي كه تشكيل نشده باشد، به جلسه بعدي موكول ميشود. به موجب قانون، اگر تشكيل نشدن جلسه دادگاه ارتباطي با طرف هاي دعوا نداشته باشد، حداكثر زماني كه بايد براي رسيدگي تعيين شود ظرف دو ماه است. تفاوت جلسه خارج از نوبت با جلسه عادي در اين است كه وقت جلسه خارج از نوبت بدون در نظر گرفتن نوبت تعيين شود.
جلسه دادرسي فوق العاده : در مواردي كه دادگاه طبق قانون در ارتباط با موضوعي موظف است جلسه رسيدگي تعيين كند يا با تشخيص فوريت در پرونده اي، زماني را تعيين كرده و در آن وقت به موضوع جلسه رسيدگي كند به اين جلسه، دادرسي فوق العاده ميگويند. بنابراين دادرسي فوق العاده زماني است كه دادگاه بدون تعيين وقت قبلي به موضوع رسيدگي مي‌كند و در اين جلسه بدون حضور طرف هاي دعوا، دادگاه به پرونده رسيدگي يا رأي آن را صادر مي‌كند. وقت فوق‌العاده را مي‌توان نخستين زماني دانست كه بعد از رسيدگي به پرونده‌هاي نوبتي دادگاه تعيين ميشود و امكان رسيدگي به موضوع را فراهم مي‌سازد.
مواردي كه در جلسه دادرسي فوق العاده رسيدگي ميشود
برخي از مواردي كه دادگاه ميتواند خارج از وقت رسيدگي، تصميم‌گيري كند و دستور تشكيل جلسه رسيدگي فوق‌العاده بدهد عبارتند از :
- زماني كه خواهان دادخواست يا دعواي خود را باز پس بگيرد
- طرف هاي دعوا موضوع اختلاف خود را با سازش ختم كرده باشند و تنظيم گزارش اصلاحي را درخواست كنند
- يكي از اصحاب دعوا فوت كند
- دستور صدور اجراييه صادر شود
- قاضي دستور انجام تأمين دليل بدهد
جلسه دادرسي زماني تشكيل ميشود كه پرونده از هر جهت تكميل شود و براي تعيين وقت رسيدگي نزد قاضي دادگاه فرستاده ميشود و قاضي دستور تعيين وقت ميدهد. زمان جلسه رسيدگي توسط قاضي دادگاه تعيين ميشود و معمولا منشي دادگاه يا مدير دفتر دادگاه مهلتي كه قاضي مشخص كرده را در دفتر تعيين اوقات دادگاه وارد ميكنند. در مجله دلتا تصميم داريم انواع جلسات دادرسي را تعريف كنيم و بررسي كنيم و با توجه به چه شرايطي قاضي جلسات دادرسي را تعيين مي‌كند.
انواع جلسات دادرسي
جلسات دادرسي به شرح زير هستند:
- جلسه دادرسي عادي يا معمولي
- جلسه دادرسي خارج از نوبت
- جلسه دادرسي فوق العاده
جلسه دادرسي عادي (معمولي) : اين جلسه بر طبق زماني كه در دفتر تعيين اوقات دادگاه وجود دارد تعيين ميشود و به طرف هاي دعوا و كلاي آن ها ابلاغ ميشود. دادرسي عادي در اولين زماني كه دادگاه دارد معين ميشود.
جلسه رسيدگي خارج از نوبت : خارج از نوبت به جلسه اي گفته ميشود كه بدون توجه به ترتيب دفتر تعيين اوقات دادگاه، تعيين شود. قانونگذار به دليل فوريتي كه برخي پرونده ها دارند به دادگاه اين اجازه را داده است كه به آن ها خارج از نوبت عادي رسيدگي كند. بنابراين جلسه خارج از نوبت نزديك تر از وقتي است كه در دفتر تعيين اوقات براي جلسه عادي و معمولي تعيين ميشود. در قوانين موارد زيادي وجود دارد كه بايد وقت رسيدگي خارج از نوبت تعيين شود. به عنوان مثال، اگر نوبت پرونده هاي دادگاه شش ماه باشد، و دادگاه نوبت يك ماهه يا دو ماهه جهت رسيدگي به پرونده بدهد به نوعي رسيدگي خارج از نوبت است.
معيار تشخيص وقت عادي از وقت خارج از نوبت چيست؟
طبق قانون ضابطه و معيار خاصي در اين مورد وجود ندارد. اما بر اساس يك قاعده كلي مي‌توان گفت كه ملاك و معيار تشخيص وقت عادي از وقت خارج از نوبت به صورت عرفي است كه قاضي دادگاه زمان جلسه رسيدگي را در بين اوقات رسيدگي دادگاه به عنوان وقت خارج از نوبت تعيين و دستور ابلاغ آن را صادر مي‌كند. به عنوان مثال پرونده اي كه مهلت رسيدگي به آن 6 ماه تعيين شده به طور قطع و يقين نميتوان گفت نسبت به وقت 6 ماهه، چه زماني خارج از نوبت است. البته قاضي با توجه به كثرت ارجاعات روزانه و ظرفيت دفتر تعيين اوقات و كيفيت پرونده هاي ارجاعي به تعيين جلسه خارج از نوبت جهت رسيدگي ميپردازد. بايد توجه داشت كه جلسه خارج از نوبت نزديك تر از وقت عادي است، اما به معني نزديكترين وقت نيست. البته مطابق قانون، در هر موردي كه تشكيل دادگاه يا جلسه رسيدگي در وقتي كه مقرر شده با مانعي مواجه شود، به دستور دادگاه بايد نزديكترين وقت رسيدگي ممكن معين شود. در اين صورت كليه حقوق و تكاليف اصاحب دعوا كه مربوط به جلسه اي كه تشكيل نشده باشد، به جلسه بعدي موكول ميشود. به موجب قانون، اگر تشكيل نشدن جلسه دادگاه ارتباطي با طرف هاي دعوا نداشته باشد، حداكثر زماني كه بايد براي رسيدگي تعيين شود ظرف دو ماه است. تفاوت جلسه خارج از نوبت با جلسه عادي در اين است كه وقت جلسه خارج از نوبت بدون در نظر گرفتن نوبت تعيين شود.
جلسه دادرسي فوق العاده : در مواردي كه دادگاه طبق قانون در ارتباط با موضوعي موظف است جلسه رسيدگي تعيين كند يا با تشخيص فوريت در پرونده اي، زماني را تعيين كرده و در آن وقت به موضوع جلسه رسيدگي كند به اين جلسه، دادرسي فوق العاده ميگويند. بنابراين دادرسي فوق العاده زماني است كه دادگاه بدون تعيين وقت قبلي به موضوع رسيدگي مي‌كند و در اين جلسه بدون حضور طرف هاي دعوا، دادگاه به پرونده رسيدگي يا رأي آن را صادر مي‌كند. وقت فوق‌العاده را مي‌توان نخستين زماني دانست كه بعد از رسيدگي به پرونده‌هاي نوبتي دادگاه تعيين ميشود و امكان رسيدگي به موضوع را فراهم مي‌سازد.
مواردي كه در جلسه دادرسي فوق العاده رسيدگي ميشود
برخي از مواردي كه دادگاه ميتواند خارج از وقت رسيدگي، تصميم‌گيري كند و دستور تشكيل جلسه رسيدگي فوق‌العاده بدهد عبارتند از :
- زماني كه خواهان دادخواست يا دعواي خود را باز پس بگيرد
- طرف هاي دعوا موضوع اختلاف خود را با سازش ختم كرده باشند و تنظيم گزارش اصلاحي را درخواست كنند
- يكي از اصحاب دعوا فوت كند
- دستور صدور اجراييه صادر شود
- قاضي دستور انجام تأمين دليل بدهد
چرا ارث زنان نصف مردان است؟