اگر دادخواستي عليه شخصي داده شود و خوانده يعني كسي كه عليه او خواسته مطرح شده است، ابلاغيه را به شخصه تحويل نگرفته باشد و به تعبير حقوقي به او ابلاغ نشده باشد و يا اين كه ابلاغ شده ولي در جلسات دادگاه حاضر نشود، در صورت محكوم شدن او راي صادره غيابي است. اين قاعده در خصوص طلاق هم صدق مي‌كند.
طلاق غيابي يكي از انواع طلاق است كه با توجه به شرايطي هر يك از زن يا مرد در دادگاه خانواده آن را درخواست مي‌كنند. اما قبل از توضيح در خصوص طلاق غيابي بايد ابتدا بدانيم رأي غيابي چيست؟ در مجله دلتا در خصوص شرايط و چگونگي درخواست طلاق غيابي توضيح داده شده است.
رأي غيابي چيست؟
پيش از توضيح در باره طلاق غيابي لازم است بدانيم راي غيابي چيست؟ اگرعليه شخصي دادخواست داده شود و خوانده يعني كسي كه عليه او خواسته مطرح شده است خود ابلاغيه وقت رسيدگي دادگاه را تحويل نگرفته باشد و به تعبير حقوقي طبق ماده ۶۸ قانون آيين دادرسي مدني به او ابلاغ نشده باشد و يا اين كه در جلسات دادگاه حاضر نشود، در صورت محكوم شدن اوو ندادن لايحه، راي صادره غيابي است، راي غيابي ظرف ۲۰ روز پس از ابلاغ در همان شعبه قابل واخواهي است و كسي كه راي غيابي عليه او صادر شده است مي تواند ظرف مدت مذكور از دادگاه با ذكر دليل تقاضاي واخواهي و رسيدگي مجدد كند.
خواسته طلاق هم از قاعده مذكور مستثني نيست و اگر وقت رسيدگي به خوانده ابلاغ واقعي نشده باشد و در دادگاه نيز حضور نيابد و لايحه هم نداده باشد در فرض محكوميت، طلاق غيابي است. اما با توجه به اين كه خواهان طلاق و خواسته طلاق مي تواند طلاق از طرف مرد يا طلاق از طرف زن باشد، دراين خصوص جداگانه توضيح داده مي شود.
طلاق غيابي از طرف مرد
طبق ماده ۱۱۳۳ قانون مدني حق طلاق در اختيار مرد است. بنابراين اگر مردي دادخواست طلاق به طرفيت همسرش بدهد چه زن در دادگاه حاضر شود و يا حضور پيدا نكند و لايحه نيز ندهد قطعا راي طلاق صادر خواهد شد ؛ اما در حالت دوم راي صادره طلاق غيابي است و زن مي تواند در مهلت قانوني واخواهي كند. آنچه اهميت دارد اين است كه راي طلاق به درخواست مرد از سوي دادگاه صادر مي شود.
به هر حال ثبت طلاق منوط است به پرداخت حقوق مالي زن كه در راي دادگاه منعكس مي شود.
حقوق مالي زن در طلاق از طرف مرد عبارت است از مهريه، اجرت المثل ايام زوجيت (به شرط مطالبه از سوي زن)، نفقه ايام عده، نفقه معوقه (در صورت مطالبه زن و استحقاق او) و شرط تنصيف اموال مندرج در عقدنامه ها به شرط امضاء اين شرط توسط مرد و موجود بودن اموال هنگام طلاق كه بعد از عقد خريداري شده باشد.
بعد از صدور حكم طلاق غيابي به درخواست مرد اگر مهريه قبلا توسط زن مطالبه نشده باشد مرد در صورت مصر بودن و ناتواني در پرداخت يك جاي مهريه مي تواند دادخواست اعسار از پرداخت مهريه را به همان شعبه صادر كننده طلاق به طرفيت زن ارائه دهد .دادگاه در صورت حضور نيافتن زن يا نبودن او با توجه به شهادت شهود مرد، مهريه را تقسيط مي كند.
طلاق غيابي از طرف زن چگونه است ؟
اگر دادخواست طلاق از طرف زن داده شده و شرايط طلاق غيابي را هم داشته باشد به اين معني كه برگه ابلاغيه به شوهر داده نشده باشد و يا مرد با وجود ابلاغ، در دادگاه حاضر نشود و لايحه نفرستد، دادگاه حكم طلاق غيابي صادر مي‌كند.
شرايط طلاق غيابي از طرف زن
۱. هرگاه شوهر چهار سال تمام غايب مفقودالاثر باشد، يعني غايب باشد و هيچ خبري از او در دست نباشد و زن دادخواست طلاق بدهد، دادگاه سه نوبت آگهي هر يك به فاصله يك ماه در روزنامه محلي و يكي از روزنامههاي كثيرالانتشار محل تهران با هزينه خواهان منتشر مي‌كند. پس از گذشتن يك سال از اولين آگهي، چنانچه خبري از زنده بودن مرد نشود، دادگاه حكم به فوت فرضي مرد مي‌دهد. به عبارت ديگر فرض را بر اين ميگيرند كه مرد فوت كرده است.
۲. نپرداختن نفقه توسط مرد به مدت شش ماه، حتي اگر خودداري مرد از دادن نفقه به دليل تنگدستي و فقر او باشد.
در اين موارد، زن مي‌تواند براي مطالبه نفقه به دادگاه مراجعه كند و در صورت عدم پرداخت نفقه از جانب مرد، دادخواست طلاق دهد. البته اگر زن در قبال شوهر تمكين نكند و از انجام تكاليف قانوني خود بدون دليل موجه خودداري كند، ناشزه محسوب مي‌شود و حق دريافت نفقه را نخواهد داشت.
۳. از ديگر شرايط طلاق غيابي كه از طرف زنان، بسيار مطرح مي‌شود، رهايي از زندگي پر مشقت و تحمل‌ناپذير است كه در پي آن درخواست طلاق مي‌كنند و در صورت اثبات عُسر و حَرَج و احراز اين شرايط توسط دادگاه، دادگاه حكم طلاق صادر مي‌كند.
عسر و حرج يعني سختي و مشقتي كه توان و تحمل ادامه زندگي براي زن وجود نداشته باشد. زن با مراجعه به دادگاه تقاضاي طلاق كرده و دادگاه مي‌تواند مرد را مجبور به طلاق كند. چنانچه در صورت اجبار دادگاه، همچنان مرد حاضر به طلاق نباشد، با اجازه دادگاه زن مي‌تواند طلاق بگيرد. شايان ذكر است، معيار تعيين عسر و حرج زن، عرف است كه با توجه به شرايط روحي و اجتماعي زن و شوهر و محيط و زمان و مكان تعيين مي‌شود. در عمل، اثبات اين ادعا از مشكل‌ترين مواردي است كه زن براي مطالبه طلاق با آن مواجه است.
مطلب پيشنهادي: براي آشنايي بيشتر با انواع طلاق “انواع طلاق و مراحل آن در قانون” را مطالعه كنيد.
طالب بيشتر در مجله حقوقي دلتا...
اگر دادخواستي عليه شخصي داده شود و خوانده يعني كسي كه عليه او خواسته مطرح شده است، ابلاغيه را به شخصه تحويل نگرفته باشد و به تعبير حقوقي به او ابلاغ نشده باشد و يا اين كه ابلاغ شده ولي در جلسات دادگاه حاضر نشود، در صورت محكوم شدن او راي صادره غيابي است. اين قاعده در خصوص طلاق هم صدق مي‌كند.
طلاق غيابي يكي از انواع طلاق است كه با توجه به شرايطي هر يك از زن يا مرد در دادگاه خانواده آن را درخواست مي‌كنند. اما قبل از توضيح در خصوص طلاق غيابي بايد ابتدا بدانيم رأي غيابي چيست؟ در مجله دلتا در خصوص شرايط و چگونگي درخواست طلاق غيابي توضيح داده شده است.
رأي غيابي چيست؟
پيش از توضيح در باره طلاق غيابي لازم است بدانيم راي غيابي چيست؟ اگرعليه شخصي دادخواست داده شود و خوانده يعني كسي كه عليه او خواسته مطرح شده است خود ابلاغيه وقت رسيدگي دادگاه را تحويل نگرفته باشد و به تعبير حقوقي طبق ماده ۶۸ قانون آيين دادرسي مدني به او ابلاغ نشده باشد و يا اين كه در جلسات دادگاه حاضر نشود، در صورت محكوم شدن اوو ندادن لايحه، راي صادره غيابي است، راي غيابي ظرف ۲۰ روز پس از ابلاغ در همان شعبه قابل واخواهي است و كسي كه راي غيابي عليه او صادر شده است مي تواند ظرف مدت مذكور از دادگاه با ذكر دليل تقاضاي واخواهي و رسيدگي مجدد كند.
خواسته طلاق هم از قاعده مذكور مستثني نيست و اگر وقت رسيدگي به خوانده ابلاغ واقعي نشده باشد و در دادگاه نيز حضور نيابد و لايحه هم نداده باشد در فرض محكوميت، طلاق غيابي است. اما با توجه به اين كه خواهان طلاق و خواسته طلاق مي تواند طلاق از طرف مرد يا طلاق از طرف زن باشد، دراين خصوص جداگانه توضيح داده مي شود.
طلاق غيابي از طرف مرد
طبق ماده ۱۱۳۳ قانون مدني حق طلاق در اختيار مرد است. بنابراين اگر مردي دادخواست طلاق به طرفيت همسرش بدهد چه زن در دادگاه حاضر شود و يا حضور پيدا نكند و لايحه نيز ندهد قطعا راي طلاق صادر خواهد شد ؛ اما در حالت دوم راي صادره طلاق غيابي است و زن مي تواند در مهلت قانوني واخواهي كند. آنچه اهميت دارد اين است كه راي طلاق به درخواست مرد از سوي دادگاه صادر مي شود.
به هر حال ثبت طلاق منوط است به پرداخت حقوق مالي زن كه در راي دادگاه منعكس مي شود.
حقوق مالي زن در طلاق از طرف مرد عبارت است از مهريه، اجرت المثل ايام زوجيت (به شرط مطالبه از سوي زن)، نفقه ايام عده، نفقه معوقه (در صورت مطالبه زن و استحقاق او) و شرط تنصيف اموال مندرج در عقدنامه ها به شرط امضاء اين شرط توسط مرد و موجود بودن اموال هنگام طلاق كه بعد از عقد خريداري شده باشد.
بعد از صدور حكم طلاق غيابي به درخواست مرد اگر مهريه قبلا توسط زن مطالبه نشده باشد مرد در صورت مصر بودن و ناتواني در پرداخت يك جاي مهريه مي تواند دادخواست اعسار از پرداخت مهريه را به همان شعبه صادر كننده طلاق به طرفيت زن ارائه دهد .دادگاه در صورت حضور نيافتن زن يا نبودن او با توجه به شهادت شهود مرد، مهريه را تقسيط مي كند.
طلاق غيابي از طرف زن چگونه است ؟
اگر دادخواست طلاق از طرف زن داده شده و شرايط طلاق غيابي را هم داشته باشد به اين معني كه برگه ابلاغيه به شوهر داده نشده باشد و يا مرد با وجود ابلاغ، در دادگاه حاضر نشود و لايحه نفرستد، دادگاه حكم طلاق غيابي صادر مي‌كند.
شرايط طلاق غيابي از طرف زن
۱. هرگاه شوهر چهار سال تمام غايب مفقودالاثر باشد، يعني غايب باشد و هيچ خبري از او در دست نباشد و زن دادخواست طلاق بدهد، دادگاه سه نوبت آگهي هر يك به فاصله يك ماه در روزنامه محلي و يكي از روزنامههاي كثيرالانتشار محل تهران با هزينه خواهان منتشر مي‌كند. پس از گذشتن يك سال از اولين آگهي، چنانچه خبري از زنده بودن مرد نشود، دادگاه حكم به فوت فرضي مرد مي‌دهد. به عبارت ديگر فرض را بر اين ميگيرند كه مرد فوت كرده است.
۲. نپرداختن نفقه توسط مرد به مدت شش ماه، حتي اگر خودداري مرد از دادن نفقه به دليل تنگدستي و فقر او باشد.
در اين موارد، زن مي‌تواند براي مطالبه نفقه به دادگاه مراجعه كند و در صورت عدم پرداخت نفقه از جانب مرد، دادخواست طلاق دهد. البته اگر زن در قبال شوهر تمكين نكند و از انجام تكاليف قانوني خود بدون دليل موجه خودداري كند، ناشزه محسوب مي‌شود و حق دريافت نفقه را نخواهد داشت.
۳. از ديگر شرايط طلاق غيابي كه از طرف زنان، بسيار مطرح مي‌شود، رهايي از زندگي پر مشقت و تحمل‌ناپذير است كه در پي آن درخواست طلاق مي‌كنند و در صورت اثبات عُسر و حَرَج و احراز اين شرايط توسط دادگاه، دادگاه حكم طلاق صادر مي‌كند.
عسر و حرج يعني سختي و مشقتي كه توان و تحمل ادامه زندگي براي زن وجود نداشته باشد. زن با مراجعه به دادگاه تقاضاي طلاق كرده و دادگاه مي‌تواند مرد را مجبور به طلاق كند. چنانچه در صورت اجبار دادگاه، همچنان مرد حاضر به طلاق نباشد، با اجازه دادگاه زن مي‌تواند طلاق بگيرد. شايان ذكر است، معيار تعيين عسر و حرج زن، عرف است كه با توجه به شرايط روحي و اجتماعي زن و شوهر و محيط و زمان و مكان تعيين مي‌شود. در عمل، اثبات اين ادعا از مشكل‌ترين مواردي است كه زن براي مطالبه طلاق با آن مواجه است.
مطلب پيشنهادي: براي آشنايي بيشتر با انواع طلاق “انواع طلاق و مراحل آن در قانون” را مطالعه كنيد.
طالب بيشتر در مجله حقوقي دلتا...
چرا ارث زنان نصف مردان است؟