از آن‌جا که در زمینه ارث مواردی برای رسیدن وراث به ارث وجود دارد، مواردی نیز برای منع شدن وراث از ارث موجود است. که به این موانع حاجب می‌گویند. در این مطلب از مجله دلتا به موضوع موانع ارث بردن می‌پردازیم.
حجب ارث
یکی از موانع ارث که باعث می‌شود شخص یا به‌طور کلی ارث نبرد یا در صورتی هم که ارثی برد به‌طور جزئی باشد حجب ارث است.
اقسام حجب
به‌طور کلی اقسام حجب را می‌توان به دو نوع حجب حرمانی و حجب نقصانی تقسیم کرد.
حجب حرمانی
در واقع در حجب حرمانی هر شخصی که ارتباط نزدیک‌تری با میت داشته باشد مانع از ارث بردن شخصی که ارتباط دورتری با میت دارد می‌شود.
یعنی وارثانی که در درجه اول قرار دارند و شامل پدر و مادر، فرزند، همسر می‌شوند، مانع از ارث بردن طبقات پایین‌تر که شامل خواهر و برادر و خاله و عمو و غیره هستند، می‌شوند. برای مثال حذف شدن برادرزاده از لیست وراث به دلیل وجود خواهر و برادر متوفی است.
حجب نقصانی
در تعریفی ساده در مورد حجب نقصانی می‌توان گفت که در واقع به دلیل وجود یک شخص در میان ورثه اشخاص دیگر از مرتبه‌ای بالاتر که حق خوبی در ارث دارند، به مرتبه‌ای پایین‌تر که حقشان کمتر می‌شود کاهش پیدا می‌کنند.
برای مثال می‌توان گفت که پدر و مادر میت در حالت خوب و بالا از میت ارث خواهند برد. ولی اگر میت فرزندی داشته باشد، فرزند او باعث می‌شود تا پدر و مادر میت کمتر از حالت عرف ارث ببرند.
موانع ارث بردن
محجوبین دسته اول
این دسته شامل افرادی می‌شود که ممکن است به‌طور کلی به دلایلی مثل جزو طبقه‌های فرعی بودن (برادرزاده)، داشتن نسبت دور و غیره از ارث بردن به‌طور کامل منع و محروم شوند.
محجوبین دسته دوم
این گروه معمولا به‌طور جزئی از ارث بهره می‌برند. منع شدن آن‌ها به طور کلی با درصد بسیار کمی صورت می‌گیرد که شامل پدر و مادر، فرزند، زن و شوهر می‌شوند.
حجب از رد
اگر بعد از تقسیم کردن اموال بین وارثان مقداری از اموال اضافه آمد، در این‌صورت این مقدار از اموال که اضافه آمده است حتما باید بین وارثان که تعیین شده است تقسیم شود. مگر اینکه وراث برای زمانی‌که اموال اضافه آمد مانع داشته باشند که در این‌صورت ارث به آن‌ها تعلق نمی‌گیرد.
برای مثال زن بیش از یک چهارم مال را مطلقا نمی‌تواند به ارث ببرد. شوهر نیز بیش از یک دوم را درصورت وجود وراث نسبی دیگر نمی‌تواند به ارث ببرد.
مادر نمی‌تواند بیش‌تر از یک ششم مال را به ارث ببرد. در برخی موارد هم از حجب رد محروم می‌شود، البته درصورتی‌که حاجب داشته باشد.
پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی مطلب آیا ورثه باید بدهی‌های متوفی را بپردازند؟ را مطالعه کنید.
از آن‌جا که در زمینه ارث مواردی برای رسیدن وراث به ارث وجود دارد، مواردی نیز برای منع شدن وراث از ارث موجود است. که به این موانع حاجب می‌گویند. در این مطلب از مجله دلتا به موضوع موانع ارث بردن می‌پردازیم.
حجب ارث
یکی از موانع ارث که باعث می‌شود شخص یا به‌طور کلی ارث نبرد یا در صورتی هم که ارثی برد به‌طور جزئی باشد حجب ارث است.
اقسام حجب
به‌طور کلی اقسام حجب را می‌توان به دو نوع حجب حرمانی و حجب نقصانی تقسیم کرد.
حجب حرمانی
در واقع در حجب حرمانی هر شخصی که ارتباط نزدیک‌تری با میت داشته باشد مانع از ارث بردن شخصی که ارتباط دورتری با میت دارد می‌شود.
یعنی وارثانی که در درجه اول قرار دارند و شامل پدر و مادر، فرزند، همسر می‌شوند، مانع از ارث بردن طبقات پایین‌تر که شامل خواهر و برادر و خاله و عمو و غیره هستند، می‌شوند. برای مثال حذف شدن برادرزاده از لیست وراث به دلیل وجود خواهر و برادر متوفی است.
حجب نقصانی
در تعریفی ساده در مورد حجب نقصانی می‌توان گفت که در واقع به دلیل وجود یک شخص در میان ورثه اشخاص دیگر از مرتبه‌ای بالاتر که حق خوبی در ارث دارند، به مرتبه‌ای پایین‌تر که حقشان کمتر می‌شود کاهش پیدا می‌کنند.
برای مثال می‌توان گفت که پدر و مادر میت در حالت خوب و بالا از میت ارث خواهند برد. ولی اگر میت فرزندی داشته باشد، فرزند او باعث می‌شود تا پدر و مادر میت کمتر از حالت عرف ارث ببرند.
موانع ارث بردن
محجوبین دسته اول
این دسته شامل افرادی می‌شود که ممکن است به‌طور کلی به دلایلی مثل جزو طبقه‌های فرعی بودن (برادرزاده)، داشتن نسبت دور و غیره از ارث بردن به‌طور کامل منع و محروم شوند.
محجوبین دسته دوم
این گروه معمولا به‌طور جزئی از ارث بهره می‌برند. منع شدن آن‌ها به طور کلی با درصد بسیار کمی صورت می‌گیرد که شامل پدر و مادر، فرزند، زن و شوهر می‌شوند.
حجب از رد
اگر بعد از تقسیم کردن اموال بین وارثان مقداری از اموال اضافه آمد، در این‌صورت این مقدار از اموال که اضافه آمده است حتما باید بین وارثان که تعیین شده است تقسیم شود. مگر اینکه وراث برای زمانی‌که اموال اضافه آمد مانع داشته باشند که در این‌صورت ارث به آن‌ها تعلق نمی‌گیرد.
برای مثال زن بیش از یک چهارم مال را مطلقا نمی‌تواند به ارث ببرد. شوهر نیز بیش از یک دوم را درصورت وجود وراث نسبی دیگر نمی‌تواند به ارث ببرد.
مادر نمی‌تواند بیش‌تر از یک ششم مال را به ارث ببرد. در برخی موارد هم از حجب رد محروم می‌شود، البته درصورتی‌که حاجب داشته باشد.
پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی مطلب آیا ورثه باید بدهی‌های متوفی را بپردازند؟ را مطالعه کنید.
چرا ارث زنان نصف مردان است؟