Delta Law

بر اساس قانون مهریه شرعی همان است که در ضمن عقد تعیین شده و افزایش مهریه پس از عقد از نظر شرعی صحیح نیست و زن و شوهر نمی‌توانند پس از عقد مهریه خود را افزایش دهند.

مهریه مالی است که به‌ هنگام عقد ازدواج، مرد متعهد می‌شود به همسر خود بپردازد. این مال می‌تواند به‌ صورت نقدی (وجه رایج کشور)، سکه و طلا، سایر اموال منقول یا غیرمنقول مانند ملک، آپارتمان یا خودرو… باشد. این مال به‌ عنوان دین و بدهی بر عهده شوهر قرار دارد. اما گاهی این سوال مطرح می‌شود که چگونه میزان مهریه را تغییر دهیم؟ در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی افزایش مهریه بعد از ازدواج می‌پردازیم.

افزایش مهریه بعد از ازدواج

برخی محاکم با این استدلال که مهریه شرعی همان است که در ضمن عقد نکاح مقرر شده، دعوای مطالبه مازاد بر مهریه را محکوم بر رد می دانند، در مقابل برخی به استناد حکومت اراده طرفین عقد، عدم مخالفت چنین توافقاتی با موازین شرعی، قوانین موضوعه و مقررات دولتی دعوای خواهان را مسموع دانسته و زوج را به پرداخت مهریه مذکور محکوم می‌کند. بر خلاف کاهش میزان مهریه که در دفتر اسناد رسمی و قالب‌های حقوقی متفاوتی چون اقرار، ابراء، صلح، هبه و بذل صورت می‌گیرد افزایش مهریه، به صورت اقرارنامه رسمی در دفتر خانه اسناد رسمی انجام می‌شود. در این مورد بین وکلا و حقوقدانان اختلاف نظر وجود دارد، در نهایت باید مطابق رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری که بر اساس نظر فقهای شورای نگهبان صادر شده عمل کنند.

یک نظر وجود دارد که بر اساس آن اگر مرد یا زن بخواهند میزان مهریه خود را افزایش یا کاهش دهند، باید آن را در سند رسمی ذکر کنند و در دفترخانه به ثبت رسانند. البته هر گونه افزایش در میزان مهریه مستلزم فسخ عقد ازدواج و جاری شدن مجدد صیغه عقد دائم است، که باید توجه داشت این نظر خلاف شرع مقدس اسلام است. بنابراین بر اساس قانون مهریه شرعی همان است که در ضمن عقد تعیین شده و افزایش مهریه، پس از عقد از نظر شرعی صحیح نیست و زن و شوهر نمی‌توانند پس از عقد مهریه خود را افزایش دهند.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر دریافت مهریه از پدر شوهر در چه شرایطی ممکن است؟ را مطالعه کنید.

با مجله حقوقی دلتا همراه باشید

گاهی دیده می‌شود مرد به جهت فرار از پرداخت مهریه مال خود که ممکن است خودرو یا ملک باشد به نام یکی از نزدیکان خود کرده است و مالکیت آن را انتقال داده است.

مستند قانونی جرم معامله به قصد فرار از دین ماده ۲۱ قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی مصوب ۱۳۹۴ است. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی فرار از پرداخت مهریه و اثبات آن می‌پردازیم.

انتقال اموال برای فرار از پرداخت مهریه

بسیار دیده شده است شوهری که ملزم به پرداخت مهریه شده قبل یا بعد از اقدام قانونی زن برای وصول، اموال و دارایی خود را به طرق مختلفی به دیگران انتقال می‌دهد یا به عبارتی دیگر قصد ” فرار از پرداخت مهریه ” دارد. هدف شوهر از این نقل و انتقال، معمولا خرید و فروش واقعی نیست، بلکه با این عمل قصد محدود سازی دارایی خود را دارد تا دادگاه یا اجرای ثبت از وی مالی بدست نیاورد و مهریه زوجه را از طریق توقیف و فروش آن وصول نکند. گاها نیز دیده می‌شود شوهر از طریق ایجاد یک بدهکاری ثانویه به صورت غیر واقعی اموال خود را متعلق حق دیگری قرار می‌دهد. مثلا طی صدور یک فقره چک به مبلغ بالا در وجه شخص دیگر که معمولا از دوستان و آشنایان وی است، خود را بدهکار کرده تا به میزان مبلغ چک صادر شده، دادگاه یا اجرای ثبت قابلیت توقیف دارایی وی را نداشته باشد.

اثبات فرار از دین مهریه

زوجه در چه زمانی و به چه طریق می‌تواند صوری بودن معاملات را ثابت کرده و تقاضای ابطال آن را از دادگاه بخواهد یا چگونه ثابت کند معامله انجام گرفته با وجود تمامی شرایط صحت معاملات به قصد فرار از پرداخت مهریه بوده و تحت این عنوان حتی قادر به تعقیب کیفری زوج نیز باشد؟ چنانچه معاملات،پس از حکم دادگاه مبنی بر محکومیت زوج به پرداخت مهریه انجام گرفته و یا پس از ابلاغیه دایره ثبت منعقد شده باشد، در رویه قضایی غالبا صوری و به قصد فرار از دین تلقی می‌شود. اما صدور حکم ابطال معامله نیازمند رسیدگی دقیق قاضی و اخذ استعلامات دقیق ثبتی است. چنانچه پیش از اقدام قانونی زوجه و با آگاهی از اینکه زوجه احتمال به اجرا گذاشتن مهریه خود را دارد به انجام معامله اقدام کند، فرض بر صحت آن بوده و زوجه باید با توسل به مدارک و مستندات و شهود صوری بودن آن را اثبات کند. گاهی معاملات حقیقتا برای فرار از پرداخت است، اما نمی‌توان عنوان صوری بدان اطلاق کرد. برای مثال زوج یکی از املاک خود را طی یک قولنامه و با حفظ تمامی شرایط صحت معاملات و اخذ یک فقره چک به مبلغ قیمت ملک در برابر واگذاری زمین و اهلیت طرفین معامل، منتقل می‌کند. در اینجا حتی اگر معامله پس از حکم قطعی دادگاه و یا ابلاغیه اجرای ثبت باشد،اثبات صوری بودن آن سخت است.

برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر مزاحمت در فضای مجازی را مطالعه کنید.

با مجله حقوقی دلتا همراه باشید

گاهی زن در صورت مطالبه مهریه، به اموال همسر دسترسی ندارد و نمی‌تواند برای وصول مهریه، مالی را معرفی كند و مرد نیز از معرفی اموال خود به منظور پرداخت بدهی خودداری می‌كند كه در این مواقع زن می‌تواند درخواست ممنوع‌ الخروج کردن مرد را به دادگاه ارائه کند.

مهریه یکی از حقوقی است که بعد عقد ازدواج، قانون برای زن در نظر گرفته است و مرد موظف است که در صورت مطالبه زن، مهر وی را بپردازد. اما گاهی بنا به دلایلی مهریه از جانب مرد پرداخت نمی‌شود. به همین دلیل مساله ممنوع‌ الخروجی مهریه ، ابزاری است که مرد را برای پرداخت بدهی مهریه تحت فشار قرار داده و وادار می‌کند تا نسبت به پرداخت بدهی خود اقدام کند. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی ممنوع الخروجی مهریه و رفع آن می‌پردازیم.

ممنوع الخروجی مهریه از طریق اجرای اسناد رسمی

در برخی موارد زن برای دریافت مهریه از طریق دفترخانه رسمی ازدواج مبادرت به صدور اجراییه می‌کند و پس از ابلاغ اجراییه به شوهر، زن می‌تواند نسبت به بازداشت اموال منقول و غیر منقول وی اقدام کند. اما در برخی موارد زن به اموال همسر دسترسی ندارد و نمی‌تواند برای وصول مهریه، مالی را معرفی کند و مرد نیز از معرفی اموال خود به منظور پرداخت بدهی خودداری می‌کند که در این مواقع زن می‌تواند تقاضای ممنوع‌ الخروجی او را از دادگاه بخواهد تا از خروج شوهر از کشور به قصد پرداخت نکردن مهریه جلوگیری شود. شایان ذکر است در سه حالت اداره ثبت می‌تواند ممنوع الخروجی مرد را رفع می‌کند.

• مواردی که مرد مهریه را پرداخت کند.
• زن از تقاضای ممنوع‌ الخروجی مرد منصرف شود.
• دادگاه و مراجع قضایی قرار یا حکمی مبنی بر رفع ممنوع‌ الخروجی مرد به لحاظ تامین خواسته زن صادر کنند.

بنابراین در خصوص وثیقه برای رفع ممنوع الخروجی از طرف مردان بدهکاری که به این اداره مراجعه و تقاضای رفع ممنوع‌الخروجی خود را دارند، باید گفت که اداره ثبت اختیار گرفتن وثیقه را ندارد و فقط در سه حالت یاد شده می‌تواند ممنوع‌ الخروجی مرد را رفع کند.

اطلاع رسانی قبل از ممنوع الخروجی مهریه

در صورت ممنوع‌ الخروجی، اجراییه صادره علیه مرد به نشانی که هنگام ثبت ازدواج در عقدنامه او قید شده ابلاغ می‌شود، اما در بسیاری از موارد نشانی قید شده تغییر می‌کند و چون افراد پس از تغییر مکان و سکونت در محل جدید این موضوع را به دفترخانه ازدواج اطلاع نمی‌دهند و نیز ابلاغ اجراییه به آدرسی که در سند ازدواج قید شده ارسال می‌شود، مرد از صدور آن بی‌اطلاع است و در واقع زمانی که قصد خروج از کشور را دارد در فرودگاه متوجه ممنوع ‌الخروجی خود می‌شود و پس از استعلام ممنوع الخروجی مهریه، غالباً به لحاظ فرصت کوتاهی که معمولا تا تاریخ مسافرت خود دارد نمی‌تواند بدهی خود را بپردازد.

برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر مهریه زن بعد از فوت شوهر را مطالعه کنید.

با مجله حقوقی دلتا همراه باشید

گاهی هنگام عقد ازدواج و در سند ازدواج و یا حتی در قراردادی مستقل از عقدنامه پدر شوهر پرداخت مهریه را تقبل کرده است و یا ضمانت پسرش را می‌کند که در صورت عدم پرداخت مهریه از جانب فرزندش، خود ملزم به پرداخت آن است.

در برخی مواقع زوج‌ها در زندگی زناشویی به مشکلات بسیاری برمی‎خورند و کار به جدایی و طلاق کشیده می‎شود و زن مهریه خود را درخواست می‌کند؛ البته در موارد متعددی حتی زن قبل از طلاق برای مطالبه و اجرای مهر خود اقدام می‎کند که طبق قانون شوهر مکلف به پرداخت مهریه است. مهریه حقی است که قانون به زن داده است و شوهر وظیفه دارد در هر زمانی که زن درخواست کرد، به پرداخت آن اقدام کند. اما سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا پدر همسر در پرداخت مهریه مسئولیتی دارد؟ و اگر اینطور است چه شرایطی باید وجود داشته باشد. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی شرایط دریافت مهریه از پدر شوهر می‌پردازیم.

دریافت مهریه از پدر شوهر

اگر مردی اموالی داشته باشد زن می‌تواند از طریق تقدیم دادخواست به دادگاه مهرش را دریافت کند و در صورتیکه مرد اموالی نداشته نباشد، وی می‌تواند با دادن دادخواست اعسار از دادگاه تقاضای تقسیط کند. منتهی گاهی این سوال ایجاد می‎شود در صورتی که مرد توان مالی و استطاعت پرداخت مهریه را نداشته باشد امکان گرفتن مهریه از پدر شوهر وجود دارد؟ در پاسخ به این پرسش باید به این نکته توجه کرد که پدر شوهر هر چقدر هم از نظر مالی غنی و ثروتمند باشد، از نظر قانونی تکلیفی برای پرداخت مهریه پسرش ندارد.

شرایط دریافت مهریه از پدر شوهر

گاهی اتفاق می‎افتد هنگام عقد ازدواج و در سند ازدواج و یا حتی در قراردادی مستقل از عقدنامه پدر شوهر پرداخت مهریه را تقبل کرده است و یا ضامن پسرش شده که در صورت عدم پرداخت از جانب فرزندش، خود ملزم به پرداخت مهریه شود، که در این شرایط زن می‌تواند با توجه به آنچه پدر شوهر تعهد کرده است برای مطالبه آن به او مراجعه کند.

عدم پرداخت مهریه توسط پدر شوهر

در صورت مطالبه مهریه از پدر شوهری که پرداخت مهریه را ضمانت کرده است ولی ناتوانی پرداخت مهریه از سوی شوهر و نیز چنانچه ضامن (پدر شوهر) نتواند ادعای اعسار خود را ثابت کند. حتی عدم اثبات اعسار از پرداخت یکجای مهریه و یا عدم پرداخت اقساط مهریه در صورت تقسیط توسط دادگاه، زن می‎تواند تقاضای بازداشت ضامن تا زمان پرداخت مهریه را داشته باشد. دادخواست مطالبه مهر از پدر شوهر (ضامن) می‌تواند همزمان با مطالبه مهریه از بدهکار اصلی (همسر) به دادگاه خانواده مطرح شود و نیاز نیست تا عدم پرداخت مهریه توسط شوهر به اثبات برسد و سپس علیه ضامن اقدام کند.

برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر مهریه زن بعد از فوت شوهر را مطالعه کنید.

با مجله حقوقی دلتا همراه باشید

مهریه مالی است که در هنگام عقد ازدواج مرد متعهد می‌شود به همسر خود بپردازد.

عقد نکاح یا ازدواجی که میان زن و مردی بسته می‌شود و سبب ایجاد رابطه زوجیت و محرمیت میان آن دو می‌شود، تکالیفی را نیز بر عهده هر دوی آن‌ها قرار می‌دهد که انجام دادن آن‌ها، فارغ از جنبه اخلاقی و شرعی، واجد ضمانت اجراهای قانونی نیز است؛ به عنوان نمونه یکی از مهمترین تکالیفی که در عقد نکاح به عهده مردان قرار گرفته است، پرداخت کردن مهریه زن بوده که عدم پرداخت آن سبب ایجاد ضمانت اجراهای قانونی از بابت عدم پرداخت مهریه است، همچنین تمکین از شوهر که به عنوان تکلیفی قانونی به عهده زن قرار گرفته است و از همین بابت است که استحقاق مطالبه نفقه را خواهد داشت. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی تعلق مهریه زن در صورت تمکین نکردن می‌پردازیم.

قانون مهریه زن

مقررات و قوانین مربوط به مهریه زن در مواد ۱۰۷۸ الی ۱۱۰۱ قانون مدنی در ۲۴ ماده مقرر شده است که با توجه به مواد مربوط به قانون مهریه زن می‌توان گفت به محض عقد نکاح، زن مالک مهریه می‌شود و هر نوع تصرفی که بخواهد می‌تواند در مال موضوع مهریه انجام بدهد و در این خصوص هم تفاوتی میان عقد دائم با عقد موقت وجود ندارد. مهریه زن از همان لحظه‌ای که عقد ازدواج میان زن و شوهر خوانده می‌شود، به زن تعلق می‌گیرد و از همان لحظه زن امکان مطالبه مهریه خود را خواهد داشت.

مهریه زن در صورت تمکین نکردن

به طور کلی تمکین از شوهر به معنای آن است که زن در امور کلی مربوط به زندگی مشترک همسر خود را بپذیرد و با وی حسن معاشرت داشته باشد. در مقابل ایفای این وظیفه از سوی زن، مرد نیز مکلف شده است که به زن خود نفقه بدهد و مخارج زندگی مشترک را به نحو احسن تادیه کند. اما سوال مهمی که در این خصوص مطرح می‌شود آن است که آیا در صورت عدم تمکین مهریه به زن تعلق می‌گیرد؟
به محض اینکه زن و مردی با هم ازدواج کردند و صیغه عقد نکاح خوانده شد، زن استحقاق دریافت مهریه را پیدا می‌کند و پرداخت مهریه زن بر ذمه یا عهده مرد قرار می‌گیرد و هیچ امری نمی‌تواند به مالکیت زن بر مهریه خللی وارد کند؛ حتی عدم تمکین از سوی زن. به عبارت دیگر، زمانی که زنی از شوهر خود تمکین نکند، باز هم مرد مکلف به پرداخت مهریه زن خواهد بود و به لحاظ قانونی عدم تمکین از سوی زن، مجوزی بابت عدم پرداخت مهریه به زن نیست. البته این موضوع بدان معنا نیست که زن می‌تواند در قبال همسر خود از ایفای وظایف زناشویی امتناع کند؛ چرا که بر اساس قانون مدنی زن تنها در صورتی حق دریافت نفقه را خواهد داشت که از شوهر خودش تمکین خاص و عام کرده باشد. بر این اساس، علی رغم اینکه عدم تمکین از شوهر و یا خیانت زن موجب محرومیت زن از مطالبه مهریه نمی‌شود و باید مهریه زن خیانت کار و یا زنی که تمکین نمی‌کند پرداخت شود ، اما اثبات عدم تمکین خانم مجوزی بابت عدم پرداخت نفقه به زن خواهد بود.

برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر مطالبه مهریه در عقد موقت را مطالعه کنید.

با مجله حقوقی دلتا همراه باشید

بر اساس قانون، به محض اینکه عقدی میان زن و مرد منعقد شد، مرد به میزانی که مهریه همسر خود قرار داده است، در قبال همسر خود بدهکار می‌شود.

مهریه یکی از حقوق مالی زن است که او در همه حال حتی بعد از طلاق، هم مستحق دریافت آن از شوهر است. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی مهریه در طلاق غیابی می‌پردازیم.

طلاق غیابی

طبق ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی حق طلاق در اختیار مرد است؛ بنابراین اگر مردی دادخواست طلاق به طرفیت همسرش بدهد چه زن در دادگاه حاضر شود و یا حضور پیدا نکند و لایحه نیز ندهد قطعا رای طلاق صادر خواهد شد؛ اما در حالت دوم رای صادره طلاق غیابی، است و زن می‌تواند در مهلت قانونی واخواهی کند. آنچه اهمیت دارد این است که رای طلاق به درخواست مرد از سوی دادگاه صادر می‌شود، به هر حال ثبت طلاق منوط است به پرداخت حقوق مالی زن که در رای دادگاه منعکس می‌شود. حقوق مالی زن در طلاق از طرف مرد عبارت است از مهریه، اجرت المثل ایام زوجیت (به شرط مطالبه از سوی زن)، نفقه ایام عده، نفقه معوقه (در صورت مطالبه زن و استحقاق او) و شرط تنصیف اموال مندرج در عقدنامه‌ به شرط امضا این شرط توسط مرد و موجود بودن اموال هنگام طلاق که بعد از عقد خریداری شده باشد.

تکلیف مهریه در طلاق غیابی

اگر دادگاه حکم طلاق غیابی را صادر کند، تا زمانی‌که تکلیف حقوق مالی زن از جمله مهریه مشخص نشود، این حکم به ثبت نخواهد رسید. مثلا در مورد اول گفتیم هر مردی با توجه به این­که حق طلاق در اختیار اوست می‌­تواند حتی بدون حضور زن در دادگاه، حکم طلاق را دریافت کند. اما زمانی مرد می­‌تواند این حکم را به ثبت برساند که تکلیف حقوق مالی همسر خود را مشخص کند. در صورت غیبت مرد و صدور حکم طلاق غیابی، اگر از قبل مهریه­‌ای برای زن تعیین و در عقدنامه قید شده باشد، در صورت نزدیکی زن و شوهر تمام مهریه به زن تعلق خواهد گرفت. اگر نزدیکی انجام نشده باشد، زن مستحق دریافت نصف مهریه مشخص شده خواهد بود. در صورتی که مهریه­‌ای در عقدنامه برای زن مشخص نشده بود، در صورت ازاله بکارت، مهرالمثل (متناسب با شان و شخصیت زن و اوضاع و احوال خانوادگی او) به زن تعلق خواهد گرفت. حال که در این موارد مرد غایب است و امکان پرداخت مهریه نیست، زن می‌­تواند با معرفی اموال و دارایی از همسر خود به دادگاه، متناسب با اندازه­‌ مهریه­‌ خود، روی اموال مرد دست بگذارد. در مواردی هم که مرد مبادرت به طلاق همسر خود کرده است، در صورت تقاضا دریافت مهریه از طرفه زن، مرد می­‌تواند دادخواست اعسار در پرداخت مهریه دهد و پس از بررسی دادگاه و اثبات ناتوانی مرد در پرداخت، دادگاه مرد را ملزم به پرداخت مهریه به صورت اقساط خواهد کرد.

با مجله حقوقی دلتا همراه باشید

یکی از آثار منفی کرونا بر اقتصاد کشور رشد ناگهانی و شدید قیمت سکه و طلا است. این قضیه باعث شد شمار زندانیان پرداخت مهریه بالا برود.

شیوع بیماری کرونا بحران‌هایی را برای اقتصاد کشور در پی داشت. از جمله باعث بیکاری و پایین آمدن سطح درآمد اشخاص شد. از سوی دیگر گرانی قیمت طلا و سکه را نیز در پی داشت. این موضوع باعث شد پرداخت مهریه در ایام کرونا با دشواری مواجه شود و اشخاصی که به طور اقساطی مهریه همسر خود را می‌پرداختند، به دلیل گرانی ناگهانی سکه از پرداخت ناتوان و راهی زندان شوند. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی شرایط پرداخت مهریه در ایام کرونا می‌پردازیم.

آیا بیماری کرونا و افزایش قیمت سکه بر پرداخت مهریه تاثیر دارد؟

بدهکاران مهریه که ملزم به پرداخت سکه بهار آزادی هستند در پی گرانی سکه و در صورت ناتوانی خود از پرداخت آن می‌توانند از دادگاه تعدیل مهریه را بخواهند و به این منظور می‌بایست دادخواست تعدیل خود را به دادگاه تقدیم کنند.

تعدیل مهریه چیست و چگونه انجام می‌شود؟

تعدیل مهریه به معنا تغییر در میزان و یا اقساط مهریه به کار می‌رود که هم می‌تواند از جانب زن مطرح شود و باعث افزایش میزان مبلغ پرداختی طی اقساط شود و هم از جانب مرد مطرح شود و باعث کم کردن اقساط و یا میزان پرداخت در هر قسط شود. مثلا در صورتیکه مردی ماهانه نیم سکه پرداخت می‌کرده و مدتی بعد از طریق ارث مالی نصیبش شده همسر او می‌تواند دادخواست تعدیل مهریه علیه او مطرح کند تا میزان اقساطش را از نیم سکه مثلا به سکه تمام افزایش دهد. مرد نیز در صورتیکه از پرداخت مهریه ناتوان شود از جمله به دلیل شرایط کرونا و افزایش ناگهانی قیمت سکه می‌توانددادخواست تعدیل مهریه را مطرح کند. دادگاه با توجه به نرخ تورم براساس اعلام مراجع رسمی قانونی کشور یا تغییر در وضعیت معیشت و درآمد بدهکار نسبت به تعدیل میزان اقساط اقدام می‌کند. به موجب ماده ۱۱ قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی مصوب ۱۳۹۳ اشخاص می‌توانند با تقدیم دادخواست، تعدیل اقساط را از دادگاه بخواهند.

طرح دادخواست تعدیل مهریه به دلیل بیماری کرونا و افزایش قیمت سکه

برای طرح دادخواست می‌بایست به دفاتر قضایی مراجعه کنید و معمولا آن‌ها دادخواست‌هایی را به صورت پیش فرض دارند. اگر قصد دارید شخصا و بدون دخالت وکیل دادخواست بدهید موضوع را به طور خلاصه و با استناد به دلیل و مدرک توضیح دهید.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر با ازدواج مجدد زن مهریه قطع می‌شود؟ را مطالعه کنید.

با مجله حقوقی دلتا همراه باشید

زن بعد از فوت شوهر می‌تواند مهریه‌اش را مطالبه کند.

یکی از مهمترین حقوقی که به موجب شرع و قانون به زن تعلق می‌گیرد مهریه‌ای است که به موجب عقد نکاح میان زن و مرد تعیین می‌شود. بر اساس قانون مدنی زن به محض عقد ازدواج مالک مهریه می‌شود و مرد از همان لحظه متعهد می‌شود که مهریه همسر خود را بپردازد، به لحاظ عرفی مطالبه مهریه معمولا حین دعوای طلاق در دادگاه مطرح می‌شود؛ اما در هر شرایطی زن امکان دریافت مهریه را خواهد داشت. حتی در صورتی که شوهر فوت کرده باشد نیز زن می‌تواند با ارئه دادخواستی مهریه‌اش را مطالبه کند که از اموال متوفی باید پرداخت بشود. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی دریافت مهریه زن بعد از فوت شوهر می‌پردازیم.

مهریه زن بعد از فوت شوهر

زن به محض وقوع عقد مالک مهریه شده است و می‌تواند هر زمان که بخواهد آن را مطالبه کند، به این معنا که پرداخت مهریه زن دِینی است که بر ذِمه مرد قرار گرفته است و جزو بدهی‌های مرد محسوب می‌شود. این مطلب که در صورت فوت مرد، دیگر زن نمی‌تواند مهریه‌اش را دریافت کند، صحیح نیست به دلیل آنکه مهریه زن بعد از فوت شوهر، جزو بدهی‌های مرد است که در طول مدت حیات وی، پرداخت نشده است و بر اساس قانون مدنی، پس از فوت وی در صورتی که اموالی از وی به جای مانده باشد، باید مهریه زن از اموال او پرداخت بشود.

چگونگی دریافت مهریه زن بعد از فوت شوهر

بر اساس قانون مدنی، زمانی که شخصی فوت می‌شود، ابتدا باید دیون و بدهی‌های مالی او باید پرداخت شود و سپس اگر چیزی باقی ماند، بر اساس قواعد ارث میان ورثه او تقسیم می‌شود؛ بنابراین، در صورتی که مردی فوت کند در حالی که مهریه همسرش را نپرداخته باشد، زن می‌تواند با ارائه دادخواست به دادگاه خانواده، مهریه‌اش را مطالبه کند؛ حتی در صورتی که تقسیم ترکه متوفی انجام شده باشد. دادخواست مطالبه مهریه باید به طرفیت ورثه متوفی اقامه شود. در مواردی هم که مهریه زن وجه رایج یا پول نقد باشد، تاریخ فوت مبنای محاسبه قرار می‌گیرد و زن بر اساس شاخص سال فوت شوهر مهریه را دریافت می‌کند. البته نکته مهمی که در رابطه با مهریه زن پس از فوت شوهر وجود دارد، آن است که مهریه زن غیر از ارثی است که به وی تعلق می‌گیرد. به این معنا که در صورت فوت مرد، زوجه هم قادر به مطالبه ارث بر طبق قانون مدنی خواهد بود و هم می‌تواند مهریه‌اش را مطالبه کند.

برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر بعد از عقد می‌توان مهریه را تغییر داد؟ را مطالعه کنید.

با مجله حقوقي دلتا همراه باشيد

مهریه زن در هر شرایطی به او تعلق گرفته است و مرد نمی تواند جز به دلایل قانونی، از پرداخت آن سرباز زند.

بر اساس قانون، به محض اینکه عقدی میان زن و مرد منعقد شد، مرد به میزانی که مهریه همسر خود قرار داده است، در قبال همسر خود بدهکار می‌شود، چرا که وی تعهد به پرداخت مهریه در قبال وی کرده است. در این نوشتار از مجله دلتا به شرایط تعلق نگرفتن مهریه به زن می‌پردازیم.

شرایط تعلق نگرفتن مهریه به زن

بجز در موارد اندکی که در قانون پیش بینی شده است، اصل کلی تعلق مهریه به زن است. بنابراین، برای ملاحظه اینکه در چه صورت مهریه به زن تعلق نمی‌گیرد، باید به قانون توجه کنیم. در قانون، برخی مواد به این مطلب اختصاص یافته است که با توجه به آن موارد عدم تعلق مهریه به زن به شرح زیر است:

• باطل بودن عقد نکاح میان زن و مرد و عدم نزدیکی میان آن دو سبب می‌شود که مهریه‌ای به زن تعلق نگیرد؛ به دلیل اینکه عقد نکاحی که مهریه را بر ذمه مرد قرار داده است، باطل بوده، بنابراین عقد و تعیین مهریه به درستی انجام نشده است
• اگر عقد نکاح به دلیلی فسخ شود و رابطه زناشویی رخ نداده باشد، زن حق مهریه ندارد؛ مگر در حالتی که فسخ نکاح به دلیل ناتوانی مرد از اعمال جنسی باشد که در این صورت زن تنها مستحق نصف مهریه است

• اگر زن و مرد مهریه‌ای تعیین نکرده باشند و قبل از تعیین مهریه، زن فوت کند و رابطه زناشویی هم شکل نگرفته باشد، باز هم مرد الزامی به پرداخت مهریه ندارد، اما در صورتی که رابطه زناشویی شکل گرفته باشد زن مستحق مهرالمثل است که ورثه زن می‌توانند آن را مطالبه کنند
• علاوه بر موادی که ذکر شد و بر اساس آن زن مستحق مهریه نیست، در برخی از شرایط، مهریه زن به طور کامل به وی تعلق نمی‌گیرد، به عنوان مثال مهریه زن در دوران نامزدی و در صورتی که زن و شوهری قصد طلاق و جدایی داشته باشند در حالیکه زوجه دوشیزه (باکره) بوده و رابطه زناشویی میان آن‌ها برقرار نشده باشد، مهریه زن نصف می‌شود

برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر بعد از عقد می‌توان مهریه را تغییر داد؟ را مطالعه کنید.

با مجله حقوقی دلتا همراه باشید

مهریه مال زن است مرد هم بر اساس شرع و قانون باید آن را بپردازد.

بخشش مهریه توسط زوجه در عقد نکاح، گاهی تحت تاثیر احساسات و در مواردی نیز تحت اجبار زوج صورت می‌گیرد که گاهی پیامدهای نامطلوبی برای زوجه به همراه دارد. عواقب بخشش مهریه چیست؟ بخشیدن مهریه توسط زن چه شرایطی را ایجاد می‌کند؟ زن به محض عقد ازدواج، مالک مهریه است و می‌تواند هر تصرفی که بخواهد در آن بکند؛ بنابراین می‌تواند از حق مهریه خود بگذرد و در این خصوص مانع قانونی و شرعی وجود ندارد در نتیجه زن می‌تواند تمام یا بخشی از مهریه خود را به همسرش ببخشد و از دریافت آن صرف‌نظر کند. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی بخشیدن مهریه و پیامد آن می‌پردازیم.

پیامد بخشیدن مهریه

بخشش مهریه از جانب زوجه گاهی در اثر ناآگاهی از عواقب آن، صورت می‌گیرد و در مواقعی پیامدهای نامطلوب بخشش مهریه، ضرر و زیان‌های مادی و معنوی بسیاری را متوجه زوجه می‌کند. زنی که به هر دلیلی قصد بخشیدن مهریه خود را دارد باید تمام جوانب را در نظر گرفته و بعد تصمیم بگیرد، با اینکه زوجه به محض وقوع عقد مالک کل مهریه می‌شود اما تا زمان قبل از وقوع نزدیکی در واقع فقط حق مطالبه نیمی از آن را دارد یعنی مالک نیمی از مهریه است. به عنوان مثال زوجه‌ای که در دوره عقد مهرش را بخشیده و بعد از عروسی به هر دلیلی تقاضا طلاق ‌کند، در این صورت زوجه دیگر اهرم فشاری بر زوج ندارد. اگر مهریه را اهرم فشار زوجه در مقابل زوج بدانیم این اهرم فشار به دلیل بخششی که صورت گرفته از بین رفته و در این فرض زوجه چاره‌ای جز مصالحه با زوج ندارد.

صورت‌های بخشش مهریه

بخشش مهریه به سه صورت هبه غیر معوض ،هبه معوض و ابراء انجام می‌گیرد:

• هبه غیرمعوض: در این مورد زن بدون هیچ عوضی، مهریه خود را می بخشد یعنی بدون اینکه انجام یا عدم انجام کاری را از زوج بخواهد.
• هبه معوض: زوجه در عوض بخشش مهریه انجام یا عدم انجام کاری را از زوج می‌خواهد، مثلا در عوض موافقت زوج با طلاق، تمام یا قسمتی از مهریه خود را به او می‌بخشد.
• ابراء: در این مورد زوجه حق شوهرش را نسبت به مهریه ساقط می‌کند مثلا می‌گوید تو نسبت به پرداخت مهریه بری الذمه هستی.(اسقاط دین)

حق رجوع زوجه بعد از بخشش به مهریه

در هبه غیرمعوض زن همیشه می‌تواند نسبت به آنچه که بخشیده رجوع کند اما در هبه معوض در صورتی که عوض هم داده شده باشد طبق ماده ۸۰۳ قانون مدنی، قابل رجوع نیست، اما در مورد بخشش مهریه در مقابل طلاق، اگر زوجه در دوران عده به مهریه رجوع کند زوج نیز حق رجوع به زوجیت را خواهد داشت در واقع طلاق بائن تبدیل به طلاق رجعی می‌شود.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر بعد از عقد می‌توان مهریه را تغییر داد؟ را مطالعه کنید.

با مجله حقوقی دلتا همراه باشید