Delta Law

یکی از مهم‌ترین مسائلی که در خصوص جدایی یا طلاق زن و مرد ممکن است مطرح شود این است که حضانت فرزند بر عهده کیست؟

پس از جدایی والدین از یکدیگر فرزندان تا زمانی که خود قدرت انتخاب ندارند و یا سن آن‌ها رسمیت قانونی نداشته باشد بنابر نظر دادگاه می‌بایست تحت حضانت یکی از والدین قرار بگیرد. این مورد می‌تواند با توجه به شرایط متغیر باشد؛ اما زمانی که فرزندان خودشان توانایی تصمیم گیری درباره چگونگی ادامه زندگی خود داشته باشند دادگاه و قانون این حق را به آن‌ها خواهد داد که خودشان انتخاب کنند، که می‌خواهد برای ادامه زندگی تحت حضانت چه کسی باشند. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی حضانت فرزند بعد از سن قانونی می‌پردازیم.

حضانت تا چه سنی می‌تواند وجود داشته باشد؟

حضانت به معنای نگهداری فرزند تا هر زمان که او به سنی برسد که توانایی زندگی بدون حمایت دیگران داشته باشد و نیازهای روحی و روانی روانی او در کنار آن فردی که حضانت او را برعهده دارد برطرف شود. اگر نیاز به تعیین کسی که حضانت فرزند می‌بایست برعهده داشته باشد قبل از سن هفت سالگی وجود داشته باشد؛ در هرصورت، به جز در مواردی که می‌توان با توسل به آن‌ها حق حضانت را سلب کرد، فارغ از جنسیت فرزندان بر عهده مادر خواهد بود. پس از این سن تا سن ۹ سالگی حق حضانت فرزند دختر بر عهده پدر و فرزند پسر نیز تا سن ۱۵ سالگی برعهده کسی خواهد بود که خود فرزند انتخاب کند. این مورد تعیین حضانت فرزندان تنها در شرایط طلاق و جدایی رخ نخواهد داد در شرایط مختلفی ممکن است که والدین در کتار یکدیگر زندگی نکنند که در آن شرایط این مورد می‌تواند مورد بحث قرار بگیرد.

حضانت فرزند بعد از سن قانونی

در مسائل دینی سن قانونی سنی به حساب می‎‌آید که به صورت کلی سن بلوغ بوده و این سن از سن مورد تایید که هجده سال است؛ کمتر است، بنابراین با استناد به ماده ۱۲۱۰ قانون مدنی و هم چنین رای وحدت رویه در هیات عمومی دیوان عالی کشور، هنگامی که کودک به سنی که بر اساس شرع بالغ به حساب می‌آید رسیده باشد؛ می‌تواند از آن سن به صورت قانونی برای انتخاب و تعیین حضانت خود استفاده کند پس از ۹ سال قمری برای دختران و پس از ۱۵ سال قمری برای فرزندان پسر این حق به آن‌ها داده خواهد شد تا تصمیم بگیرند با چه کسی به زندگی خود ادامه دهند. این انتخاب می‌تواند بین یکی از والدین آن‌ها باشد یا تصمیم برای ادامه زندگی با یکی از اجداد در صورت امکان باشد. رسیدن فرزندان به سنی که خودشان می‌توانند انتخاب کنند که با چه کسی زندگی کنند؛ منافاتی با ملاقات طرف دیگر ذی نفع در حضانت آن‌ها ندارد و می‌توان با ارائه درخواست برای ملاقات آن‌ها به دادگاه و اعلام شرایط مورد نظر برای ملاقات این حق را طلب کند و این سن و قدرت تصمیم گیری فرزندان، نمی‌تواند مانع از داشتن این حق آنان باشد. دادگاه نیز با توجه به مصلحت کودک هم‌چنان حکم و نظر خود را درباره این کار اعلام خواهد داشت.

برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر حضانت فرزند قبل از طلاق را مطالعه کنید.

با مجله حقوقي دلتا همراه باشيد

زن تحت شرایطی خاص می‌تواند به منظور جدایی از همسر خود تقاضا طلاق داشته باشد.

شاید یکی از سخت‌ترین پرونده‌های حقوقی در دعاوی خانوادگی طلاق از طرف زن باشد چرا که بر اساس قانون حق طلاق به مرد اختصاص دارد. بنابراین، تحقق این امر و نیز ارائه دلایل قانع کننده به دادگاه برای به نتیجه رساندن پرونده کمی دشوار است. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی طلاق از طرف زن و شرایط آن می‌پردازیم.

طلاق از طرف زن چیست؟

هر یک از زوجین در شرایطی که نتوانند به زندگی مشترک خود ادامه دهند می‌توانند تقاضا طلاق داشته باشند. حق طلاق در قانون به مرد داده شده است و او هر گاه که اراده کند به رغم مخالفت زوجه می‌تواند او را طلاق بدهد، با این حال این حق به زن نیز داده شده است تا درخواست طلاق داشته باشد و در این زمینه ادله خود را به دادگاه ارائه کند هرچند برای گرفتن طلاق بدون رضایت شوهر راهی سخت و دشوار در پیش دارد. یکی از دلایلی که سبب می‌شود تا زن از ادامه زندگی منصرف شده و قصد جدایی از همسر خود را داشته باشد عسر و حرج او است که می‌تواند به استناد ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی به عنوان یکی از شرایط طلاق ز طرف زن مطرح کند.

مصادیق عسر و حرج زن کدام است؟

مصادیق عسر و حرج عبارت‌اند از:

• ترک زندگی خانوادگی توسط زوج حداقل به مدت شش ماه متوالی یا ۹ ماه متناوب در مدت یک سال بدون عذر موجه
• اعتیاد زوج به یکی از انواع مواد مخدر یا ابتلای وی به مشروبات الکلی که به اساس زندگی خانوادگی خلل وارد آورد و امتناع یا عدم امکان الزام وی به ترک آن در مدتی که به تشخیص پزشک برای ترک اعتیاد لازم بوده است
• محکومیت قطعی زوج به حبس پنج سال یا بیشتر
• ضرب و شتم یا هرگونه سوءرفتار مستمر زوج که عرفا با توجه به وضعیت زوجه قابل تحمل نباشد.
• ابتلاء زوج به بیماری‌های صعب العلاج روانی که زندگی مشترک را مختل نماید.
• علاوه بر این، دادگاه ها این حق را خواهند داشت که هر کارى که انجام دادنش براى زوجه سخت و غیرقابل تحمل باشد را از مصادیق عسر و حرج در نظر گرفته و او را مطلقه کند.

آیا در طلاق از طرف زن مهریه به زوجه تعلق می‌گیرد؟

در طلاق از طرف زن، اگر مرد در خصوص طلاق مخالفت کند و زن از طریق اثبات عسر و حرج یا اثبات یکی از موارد دوازده گانه شروط ضمن عقد نکاح (در صورت امضا کردن زوج) حکم طلاق اخذ کند، علاوه بر طلاق مهریه را هم می‌تواند مطالبه کند.

برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر طلاق از طرف مرد به چه صورت است؟ را مطالعه کنید.

با مجله حقوقی دلتا همراه باشید

قانونگذار دو نوع ضمانت‌اجرای حقوقی و ضمانت‌اجرای کیفری برای عدم پرداخت نفقه مقرر کرده است.

به محض اینکه زن و مردی اقدام به عقد نکاح با هم کردند، قانونگذار آثاری را بر این رابطه زوجیت بار می‌کند؛ یعنی آنکه زن و شوهر هر کدام از حقوقی برخوردار می‌شوند. یکی از این حقوق، حق نفقه‌ای است که به زن تعلق می‌گیرد. الزام مرد به پرداخت نفقه زن به اندازه‌ای مهم و ضروری است که قانونگذار در صورت انجام آن ضمانت اجرای حقوقی و کیفری پیش‌بینی کرده است، اما در برخی از شرایط زن می‌تواند به علت عدم پرداخت نفقه از شوهر تقاضا طلاق هم بکند. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی طلاق به علت پرداخت نکردن نفقه می‌پردازیم.

نفقه زن

بر اساس ماده ۱۱۰۶ قانون مدنی، در عقد دائم نفقه زن بر عهده شوهر است؛ بنابراین قانون مدنی وظیفه پرداخت نفقه زن را بر عهده شوهر قرار داده است؛ در واقع، در عقد دائم مرد مکلف به تامین معاش همسر خود است. انجام این تکلیف از دید قانونگذار به اندازه‌ای مهم هست که برای عدم انجام آن ضمانت‌اجراهایی را هم تعیین کرده است. بر اساس ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی نیز نفقه زن شامل تمام نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن، البسه، نان، اثاث منزل و هزینه‌های درمانی، بهداشتی و خادم است. زن در صورتی حق دریافت نفقه از جانب شوهر خود را دارد که از همسر خود تمکین کرده باشد؛ بنابراین، حق زن بابت نفقه با عدم تمکین از سوی زن از بین خواهد رفت.

طلاق به علت پرداخت نکردن نفقه

در قانون مدنی، ماده ۱۱۲۹ در خصوص استنکاف شوهر یا عجز از پرداخت نفقه تدوین شده است. بر اساس این ماده در صورت استنکاف شوهر از دادن نفقه و عدم امکان اجرا حکم محکمه و الزام او به دادن نفقه، زن می‌تواند برای طلاق به دادگاه رجوع کند و دادگاه شوهر را اجبار به طلاق می‌کند. بر این اساس، طلاق به علت عدم پرداخت نفقه زن پیش‌بینی شده است؛ بنابراین در صورتی که مرد نفقه همسر خود را ندهد و زن با مراجعه به دادگاه حکم انفاق به سود خود را بگیرد و با وجود صدور اجراییه علیه شوهر، مرد نتواند نفقه دهد یا از پرداخت آن خودداری کند، زن می‌تواند به لحاظ عدم پرداخت نفقه، تقاضا طلاق کند. در این حالت، قاضی به جای شوهر اقدام به طلاق و امضا سند طلاق خواهد کرد. براساس قانون حمایت از خانواده ۹۱ مراکز مشاوره خانواده در سراسر کشور ایجاد شده و متقاضیان طلاق باید قبل از هر اقدامی ابتدا مشخصات خود را در سامانه تصمیم طلاق ثبت کرده و اقدام به اخذ نوبت مشاوره کنند. در واقع قاضی بعد از اتمام جلسات مشاوره اقدام به رسیدگی به پرونده و صدور رای می‌کند.

برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر به چه زنانی نفقه تعلق نمی‌گیرد؟ را مطالعه کنید.

با مجله حقوقی دلتا همراه باشید

بر اساس قانون مدنی، هر یک از زوجین اعم از زن و مرد می‌توانند در صورت فوت، از ارث دیگری برخوردار بشوند که این رابطه توارث میان زوجین به علاوه میزان سهم الارث هر یک از زوج و زوجه در قانون به صورت دقیق مشخص شده است. با این وجود، در مواردی ممکن است که زن و شوهر طلاق گرفته و از هم جدا شده باشند و سپس شوهر فوت کند. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی شرایط ارث بردن زن پس از طلاق می‌پردازیم.

سهم ارث زن از شوهر

احکام مربوط به ارث بردن زن از شوهر در قانون مدنی با عنایت به قواعد فقهی به صورت دقیق تنظیم شده است . به عنوان مثال می‌توان به ماده ۸۶۴ قانون مدنی اشاره کرد که بر اساس آن، از جمله اشخاصی که به موجب سبب ارث می‌برند، هر یک از زوجین است که در حین فوت دیگری زنده باشند. همچنین، بر اساس ماده ۹۴۰ قانون مدنی ، زن و مرد در صورتی از هم ارث می‌برند که رابطه زوجیت میان آن‌ها از نوع ازدواج دائم بوده باشد؛ نه ازدواج موقت.

شرایط ارث بردن زن پس از طلاق

بنا به ماده ۹۴۳ قانون مدنی، شرایط ارث بردن زن بعد از جدایی مشخص شده است. بر اساس ماده مذکور: اگر شوهر، زن خود را به طلاق رجعی مطلقه کند، هر یک از آن‌ها که قبل از انقضای عده بمیرد، دیگری از او ارث می‌برد، بنابراین اگر فوت یکی ‌از آن‌ها بعد از انقضای عده بوده و یا طلاق بائن باشد، از یکدیگر ارث نمی برند. طلاق میان زوجین یا از نوع طلاق بائن است که مرد و زن پس از طلاق به صورت کامل از هم جدا شده و امکان رجوع از طلاق وجود ندارد و یا اینکه طلاق رجعی است که بر اساس آن، مرد می‌تواند در مدت عده طلاق رجعی به زن رجوع کند و بدون نیاز به خواندن عقد ازدواج مجدد، زندگی کنند. خانمی که با طلاق رجعی از همسرش جدا شده است، در حکم زوجه است و از حقوقی که برای زوجه در قانون مدنی مقرر شده است برخوردار خواهد بود که ارث بردن، یکی از آن‌ها است. به عبارت دیگر، در شرایطی که زن و شوهر با طلاق رجعی از هم جدا شده باشند و شوهر در طول مدت عده طلاق رجعی (سه طهر پس از طلاق) فوت کرده باشد، زن می‌تواند از ارث وی برخوردار باشد.

برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر جنین در چه شرایطی ارث می‌برد؟ را مطالعه کنید.