دیه مال معینی است که در شرع و قانون به دلیل جنایت غیرعمد یا جنایت عمد در مواردی که به هر دلیل برای آن قصاص تعیین نشده، مقرر شده است.
در قانون برای پرداخت دیه، مهلتی تعیین شده که این مهلت در جرایم عمد، غیرعمد و خطای محض با یکدیگر متفاوت است. در واقع به مجرم فرصت داده می‌شود که بتواند دیه را پرداخت کند. بنابراین، نمى‌توان وی را تحت فشار قرار داد که کل دیه را ظرف چند روز یا مقداری از آن را در مدت محدودى بپردازد. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی مهلت پرداخت دیه در قانون می‌پردازیم.
زمان پرداخت دیه
دیه جرایم عمد اعم از ضرب و جرح و یا قتل عمد باید ظرف یکسال پس از وقوع جنایت پرداخت شود. این مهلت در جرایم غیرعمد دو سال و در جرایم خطای محض ظرف مدت سه سال از وقوع جنایت باید پرداخت شود. در خطای محض هر سال یک سوم دیه و ظرف سه سال بطور کامل باید پرداخت شود در جرایم غیر عمد نیز هر سال نصف دیه باید پرداخت شود.
مهلت پرداخت دیه در قانون
قربانی و مجرم می‌توانند توافق کنند که دیه به عنوان مجازات اصلی جرم در نظر گرفته شود. نکته مهم در زمان پرداخت دیه، این است که اگر کسی دیگری را در سال ۸۰ به قتل رسانده باشد و در سال ۹۵ برای او دیه تعیین شود، میزان نرخ دیه‌ای که تعیین می‌شود براساس نرخ دیه در سال ۹۵ خواهد بود. حتی اگر دو طرف توافق کرده باشند که دیه به صورت قسطی پرداخت شود باز هم نرخ دیه براساس زمان پرداخت در نظر گرفته خواهد شد.
شرایط قسط بندی دیه ضرب و جرح
اگر بین دو طرف بر پرداخت دیه به صورت قسطی توافق شده ولی تاریخی تعیین نشود، دیه باید ظرف یکسال پرداخت شود. اما گاهی محکوم پس از پایان مهلت پرداخت دیه، دادخواست اعسار از پرداخت دیه و تقسیط دیه در ضرب و جرح عمدی یا سایر جرایم را مطرح می‌کند، که در صورت اثبات اعسار از پرداخت دیه می‌تواند به صورت قسطی پرداخت کند. اما در صورت عدم پذیرش اعسار و تقسیط دیه، منجر به بازداشت بدهکار تا زمان پرداخت دیه و یا اثبات اعسار خواهد بود و در این موضوع تفاوتی بین جنایات عمد و غیرعمد وجود ندارد.
پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر اعاده حیثیت از چه طریقی ممکن است؟ را مطالعه کنید.
با مجله حقوقی دلتا همراه باشید
چرا ارث زنان نصف مردان است؟