علی‌رغم این‌که یکی از مهم‌ترین عقود ضمن زندگی هر فردی ازدواج است، قانون مدنی یا سایر قوانینی هم‌چون قانون حمایت از خانواده تعریف دقیقی از ازدواج یا عقد نکاح به عمل نیاورده‌اند. در این نوشتار از مجله دلتا به موضوع نکات حقوقی قبل ازدواج می‌پردازیم.
شرایط صحت عقد نکاح
قصد و رضای طرفین
یکی از موضوعات مهم در خصوص صحت عقد ازدواج، قصد و رضای طرفین است. زن و مردی که می‌خواهند به عقد هم درآیند باید قصد انجام این کار را داشته باشند؛ یعنی نباید مست یا بیهوش باشند که در این صورت عقد باطل است. همچنین، باید به انجام این عقد رضایت داشته باشند.
بنابراین، اگر هریک از آن‌ها تحت تاثیر دیگری مجبور به نکاح بشود، عقد نافذ نیست.
بر اساس ماده ۱۰۷۰ قانون مدنی رضایت زوجین شرط نافذ بودن عقد است. یعنی اگر یکی از زوجین به عقد رضایت نداشته باشند، عقد غیر نافذ است؛ لکن این شخص می‌تواند بعدا آن را تنفیذ نماید.
اهلیت طرفین
در اصطلاح حقوقی اهلیت داشتن به این معناست که شخص بالغ، رشید و عاقل باشد. یعنی به سن بلوغ رسیده باشد، رشید شده باشد و دیوانه یا مجنون نباشد.
موضوع و جهت عقد نکاح
زن و شوهر در عقد نکاح باید دقیقا معلوم و مشخص باشند. بر اساس ماده ۱۰۶۷ قانون مدنی تعیین زن و مرد به نحوی که برای هیچ یک از طرفین در شخص طرف دیگر شبهه نباشد، شرط صحت نکاح است.
لذا اشتباه در شخص طرف عقد ازدواج می‌تواند در مواردی سبب ایجاد حق فسخ ازدواج شود. بعلاوه این، اگر عقد منعقد شده بین طرفین، عقد موقت باشد، لزوما بایستی مدت عقد موقت و مهریه عقد موقت تعیین شده باشد.
در غیر این‌صورت عقد باطل است. علاوه بر این، جهت ازدواج یا هدف ازدواج بایستی یک هدف مشروع باشد. مثل زندگی مشترک و رابطه زوجیت. اما اگر هدف از ازدواج یک هدف نامشروع باشد، عقد باطل است .
اجازه پدر برای ازدواج
یکی از مواردی که در رابطه با ازدواج دختران به صورت شرط لازم، مورد پیش‌بینی قرار گرفته است لزوم کسب اجازه یا رضایت والدین (فقط پدر یا جد پدری) برای ازدواج دختران است که این موضوع در قانون مدنی مورد اشاره قرار گرفته است. اما گاهی مواردی که دختر برای ازدواج نیازی به اجازه پدر ندارد وجود دارد.
موانع ازدواج:
- قرابت (خویشاوندی)
- شوهر داشتن
- عدّه زن
- طلاق بار سوم و نهم
- لواط
- استیفای عدد
حقوق و تکالیف زوجین:
- زن و شوهر مکلف به حسن معاشرت با یکدیگر هستند و باید با هم با صمیمیت و احترام متقابل رفتار کنند.
- اقامتگاه زن جز در موارد خاص، همان اقامتگاه شوهر است.
- ریاست مرد بر خانواده
- تمکین زن
- استقلال اقتصادی زوجه نسبت به دارایی‌ها و اموال خود.
- بازداشتن زوجه از شغل مغایر مصالح خانوادگی توسط زوج
- پرداخت نفقه و مهریه به زوجه توسط زوج است.
پیشنهاد مطالعه : برای آشنایی بیشتر با نکات حقوقی در این زمینه، نکات حقوقی بسیار مهم اجاره‌نامه رسمی با کد رهگیری مطالعه کنید.
چرا ارث زنان نصف مردان است؟