امروزه اينترنت و فضاي مجازي مقوله اي جدا نشدني از زندگي افراد شده اند. اين در حالي است كه سوء استفاده از امكانات، از بزرگترين مشكلات و بحران هاي عصر حاضر است. به همين دليل قانون گذار را به اتخاذ تدابيري در حوزه جرائم سايبري، واداشته است. از جمله جرائمي كه با پيشرفت تكنولوژي، در سراسر دنيا و از جمله ايران گسترش يافته و به اشكال مختلف اموال اشخاص حقيقي و حقوقي را مورد تهاجم قرار داده است، كلاهبرداري اينترنتي است. يكي از نهادهايي كه براي پيشگيري و همچنين پيگيري پرونده هاي سايبري مسئوليت ويژه اي دارد پليس فتا است. در اين مقاله مجله دلتا ، به بررسي جرم كلاهبرداري در فضاي مجازي ميپردازد. با ما همراه باشيد.
تعريف كلاهبرداري اينترنتي
كلاهبرداري اينترنتي طبق قانون جرائم رايانه اي چنين تعريف شده است «استفاده غير مجاز از سامانه هاي رايانه اي يا مخابراتي براي ارتكاب اعمالي از قبيل وارد كردن، تغيير، محو، ايجاد يا متوقف كردن داده ها، مختل كردن سامانه و تحصيل مال يا منفعت، خدمات يا امتيازات مالي براي خود يا ديگري » بنابراين كلاهبرداري مجازي به روش هاي زير انجام ميشود.
- از طريق دادن برنامه، بدون مجوز و مخفيانه در اينترنت
- تقلب در سيستم هاي رايانه اي و دسترسي به اطلاعات حساب زيان ديده
- تبليغات گسترده در شبكه ها و كانال هاي مجازي مانند تلگرام و ..
در كلاهبرداري اينترنتي هم مانند كلاهبرداري هاي ديگر با توسل يه عمليات متقلبانه مال و يا امتيازي از شخصي گرفته ميشود. در مواردي شخص با تبليغات واهي و دروغين نسبت به امري، در ابتدا وجه و يا مبلغي را دريافت ميكند كه در اين صورت هم كلاهبرداري در فضاي مجازي صورت گرفته است.
مجازات جرم كلاهبرداري در فضاي مجازي
طبق قانون، مجازاتي كه براي جرايم رايانه اي در نظر گرفته شده حبس از 91 روز تا يك سال يا جزاي نقدي از پنج ميليون ريال تا بيست ميليون ريال يا هر دو مجازات با هم است.
دادسراي جرائم رايانه اي و پليس فتا
به جرم كلاهبرداري در فضاي مجازي طبق قانون ، دادسراي جرايم رايانه اي رسيدگي ميكند. پس از طرح شكايت از جانب شخص متضرر، دادسرا پرونده را براي انجام تحقيقات به پليس فتا ارجاع ميدهد. بايد توجه داشت كه پليس فتا در صورتي به جرائم سايبري و خصوصا جرايم مالي اينترنتي مانند كلاهبرداري رسيدگي ميكند كه ارجاع توسط مقام قضايي و مجوز لازم براي شروع به تحقيق و پيگيري موضوع توسط اين مقام صادر شده باشد. در اين صورت پليس فتا هرگونه دسترسي غير مجاز، سرقت و كلاهبرداري، برداشت اينترنتي غيرمجاز از حساب هاي بانكي اشخاص، جرائم عليه عفت، هتك حيثيت و نشر اكاذيب و بسياري امور مجرمانه ديگر را مورد پيگيري قرار ميدهد.
نكات مهم براي پيشگيري از كلاهبرداري اينترنتي:
با توجه به استفاده كلاهبردار از تكنولوژي پيشرفته تعداد بيشتري از افراد قرباني جرم كلاهبرداري اينترنتي ميشوند و همچنين به دليل اينكه قرباني شخص كلاهبردار را مستقيما نميبيند و شايد كلا هيچ شناختي از كلاهبردار نداشته باشد، دستگيري اين مجرمان دشوار تر و گاه همراه با صرف وقت و هزينه بسيار است.
بنابراين بهترين راه مقابله با جرائم رايانه اي پيشگيري از وقوع آن است.
الف) نكاتي براي تامين امنيت كسب و كار شخصي :
۱- امنيت وب سايت و كسب و كار از روش هاي مختلف مانند استفاده از آنتي ويروس ها، فايروال ها، آنتي اسكم ها و .. تامين شود.
۲- به روز رساني مرتب كليه نرم افزار ها
3- بررسي سوابق كارمندان و آموزش نكات ايمني لازم در فضاي سايبري به آنها
4- تهيه نسخه پشتيبان از دادهها و كنترل هميشگي وب سايت از نظر ايمني
ب) موارد تامين امنيت شخصي افراد در اينترنت :
۱- استفاده از نرم افزارهاي محافظتكننده مانند نرم افزارهاي ضدجاسوسي و فايروال ها
2- استفاده از ابزار هاي ايمن، به طور مثال استفاده از نت هاي عمومي و خريد يا پرداخت آنلاين آنها خطرناك است و ميتواند اطلاعات كارت بانكي افراد را در اختيار مجرمان سايبري قرار دهد.
3- از باز كردن ايميلهاي ناشناس و كليك كردن روي فايل ها يا لينك هاي ضميمه اين ايميل ها خودداري شود.
4- افراد بايد دانش و آگاهي خود را نسبت به فناوري هايي مانند اينترنت، شبكه هاي اجتماعي و … افزايش دهند.
5- عدم خريد از سايت هاي ناشناس و نامعتبر
امروزه اينترنت و فضاي مجازي مقوله اي جدا نشدني از زندگي افراد شده اند. اين در حالي است كه سوء استفاده از امكانات، از بزرگترين مشكلات و بحران هاي عصر حاضر است. به همين دليل قانون گذار را به اتخاذ تدابيري در حوزه جرائم سايبري، واداشته است. از جمله جرائمي كه با پيشرفت تكنولوژي، در سراسر دنيا و از جمله ايران گسترش يافته و به اشكال مختلف اموال اشخاص حقيقي و حقوقي را مورد تهاجم قرار داده است، كلاهبرداري اينترنتي است. يكي از نهادهايي كه براي پيشگيري و همچنين پيگيري پرونده هاي سايبري مسئوليت ويژه اي دارد پليس فتا است. در اين مقاله مجله دلتا ، به بررسي جرم كلاهبرداري در فضاي مجازي ميپردازد. با ما همراه باشيد.
تعريف كلاهبرداري اينترنتي
كلاهبرداري اينترنتي طبق قانون جرائم رايانه اي چنين تعريف شده است «استفاده غير مجاز از سامانه هاي رايانه اي يا مخابراتي براي ارتكاب اعمالي از قبيل وارد كردن، تغيير، محو، ايجاد يا متوقف كردن داده ها، مختل كردن سامانه و تحصيل مال يا منفعت، خدمات يا امتيازات مالي براي خود يا ديگري » بنابراين كلاهبرداري مجازي به روش هاي زير انجام ميشود.
- از طريق دادن برنامه، بدون مجوز و مخفيانه در اينترنت
- تقلب در سيستم هاي رايانه اي و دسترسي به اطلاعات حساب زيان ديده
- تبليغات گسترده در شبكه ها و كانال هاي مجازي مانند تلگرام و ..
در كلاهبرداري اينترنتي هم مانند كلاهبرداري هاي ديگر با توسل يه عمليات متقلبانه مال و يا امتيازي از شخصي گرفته ميشود. در مواردي شخص با تبليغات واهي و دروغين نسبت به امري، در ابتدا وجه و يا مبلغي را دريافت ميكند كه در اين صورت هم كلاهبرداري در فضاي مجازي صورت گرفته است.
مجازات جرم كلاهبرداري در فضاي مجازي
طبق قانون، مجازاتي كه براي جرايم رايانه اي در نظر گرفته شده حبس از 91 روز تا يك سال يا جزاي نقدي از پنج ميليون ريال تا بيست ميليون ريال يا هر دو مجازات با هم است.
دادسراي جرائم رايانه اي و پليس فتا
به جرم كلاهبرداري در فضاي مجازي طبق قانون ، دادسراي جرايم رايانه اي رسيدگي ميكند. پس از طرح شكايت از جانب شخص متضرر، دادسرا پرونده را براي انجام تحقيقات به پليس فتا ارجاع ميدهد. بايد توجه داشت كه پليس فتا در صورتي به جرائم سايبري و خصوصا جرايم مالي اينترنتي مانند كلاهبرداري رسيدگي ميكند كه ارجاع توسط مقام قضايي و مجوز لازم براي شروع به تحقيق و پيگيري موضوع توسط اين مقام صادر شده باشد. در اين صورت پليس فتا هرگونه دسترسي غير مجاز، سرقت و كلاهبرداري، برداشت اينترنتي غيرمجاز از حساب هاي بانكي اشخاص، جرائم عليه عفت، هتك حيثيت و نشر اكاذيب و بسياري امور مجرمانه ديگر را مورد پيگيري قرار ميدهد.
نكات مهم براي پيشگيري از كلاهبرداري اينترنتي:
با توجه به استفاده كلاهبردار از تكنولوژي پيشرفته تعداد بيشتري از افراد قرباني جرم كلاهبرداري اينترنتي ميشوند و همچنين به دليل اينكه قرباني شخص كلاهبردار را مستقيما نميبيند و شايد كلا هيچ شناختي از كلاهبردار نداشته باشد، دستگيري اين مجرمان دشوار تر و گاه همراه با صرف وقت و هزينه بسيار است.
بنابراين بهترين راه مقابله با جرائم رايانه اي پيشگيري از وقوع آن است.
الف) نكاتي براي تامين امنيت كسب و كار شخصي :
۱- امنيت وب سايت و كسب و كار از روش هاي مختلف مانند استفاده از آنتي ويروس ها، فايروال ها، آنتي اسكم ها و .. تامين شود.
۲- به روز رساني مرتب كليه نرم افزار ها
3- بررسي سوابق كارمندان و آموزش نكات ايمني لازم در فضاي سايبري به آنها
4- تهيه نسخه پشتيبان از دادهها و كنترل هميشگي وب سايت از نظر ايمني
ب) موارد تامين امنيت شخصي افراد در اينترنت :
۱- استفاده از نرم افزارهاي محافظتكننده مانند نرم افزارهاي ضدجاسوسي و فايروال ها
2- استفاده از ابزار هاي ايمن، به طور مثال استفاده از نت هاي عمومي و خريد يا پرداخت آنلاين آنها خطرناك است و ميتواند اطلاعات كارت بانكي افراد را در اختيار مجرمان سايبري قرار دهد.
3- از باز كردن ايميلهاي ناشناس و كليك كردن روي فايل ها يا لينك هاي ضميمه اين ايميل ها خودداري شود.
4- افراد بايد دانش و آگاهي خود را نسبت به فناوري هايي مانند اينترنت، شبكه هاي اجتماعي و … افزايش دهند.
5- عدم خريد از سايت هاي ناشناس و نامعتبر
چرا ارث زنان نصف مردان است؟